Ernalketa

Transkribapena

-'Ta oain dena indiziyua. Ala fuera...
-Bai. Oain horrengatik dia arkumik, arkumik urte guziyan. Kompaziyo batea Galtzatan bertan, eongo 'ia hirurehun bat ardi. Hoiri ez 'kate denak batea torko.
Kompaziyoa torko 'zkate, hasiyak 'ttuzte aspaldi. Kompaziyo batea iual torriko 'zkate diziembren hirurogei, e! Hirurogei umi haik kendutzekoeta esnia kentzeko, haik ya antzuteko garaiyeko, haik atetzeko, saltzeko garaiyeko ttak. Beste hirurogei kompaziyo batea torko 'zkate.
Osea dena... leno da! Berreun 'ta ra! Denak golpea, e! Ez, ez oaiñ indiziyo horrekin ttak.
-'Ta indiziyua zea e... indiziyukin ernai gelditzeko igual al du arkaa eon 'o ez eon?
-Indiziyua hoi da pastilla jartzen 'yote. Horrekin itten da beotu, arkaaldu, arkaldu. 'Ta itten dute, ordun itten dute aariya bota.
-Aa...
-Ez da, ez da indiziyua.
-A nik uste nun indiziyua zela!
-Ez da indiziyua umia kartzen duna.
-Ya, ya, ya, ya. Ahariyakin eon in ber du.
-Bai! Ahariyakin eon in ber du.
-Ya, ya, ya.
-Hoi itte 'ute beak lenoztik tortzeko, lenoztik beotzeko. Zea hoi, pastilla saten, pastilla du izena. Hoi sartzen 'yote atzetik 'ta hoi itten da arkaaldu. 'Ta ordun ahariyak han ttuzte bertan 'ta itte 'zkate ahariak bota.
'Ta geo denak pasatzen dinin itte 'zkate ahariyak kendu. Yasta.
-Todo programau.
-Bai... Hoi eaman ber kontua. 'Ta geo haik umatuko 'ia, len san zattuten be garaiya tortzen denin 'ta haik umatzeko bestik ya aurretuk.
Dena eskaillean, eskaillean dena. Horrengatik itten dute gazta ya urte guziyan. Arkumik urte guziyan 'zaten da. Horretxegatik.
-Beak erki kalkulatua.
-Ez zea! Aski ongi bai. 'Ta geo kontrolak eta betenaiyuk eta bu... hoi... hor atzetik zea haundiya do.
Subentziyua kobratuko baldin baute, haik sate 'utena in ber.
-Nik uste nun ahariyakin ez zila eoten.
-Ez, ez, ez ahariyak botze 'zkate.
-Nik uste nun indiziyu hortan haziya 'ro zola...
-Ez, ez. Indiziyu hoi da harta jartzeko.
-Pastilla hoi da.
-Pastilla hoi.
-Arkaa ez baia jartzen nomaitte ez dute amititzen. 'O izingo du ahariyak eon beri haikin.
-Ahariyak ber du hua arkaa dola.
-Karo, bestela...
-Aleiya errespetuosua dela.
-Bai. Hoixe da. Hoik gaiñekun urte guziyan billaka, temporada pasatzen da 'ta haik... Zuk ba al dakizu ahariak alkarrei ze kazkarrekuk maten 'zkaten? Haik hala dailtzala, ardiyakin dailtzala alkarrei?
Haik 'e izaki ben kapritxuk. Jo? Odola ate arte. 'Ta oaiñ? Oan bertan baabiltza zazpi ahari hemen Olaitzolako belasun hanguk alkarrekin, leno joka alkarrekin ibilliyak e! 'Ta oan arron launak. Ze gauza e?
Oan denak alkarrekin. Biño arkaa garaiyin? Josus! Haik kazkarrekuk, haik soiñuk. Muturra txikittu arte!
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:31:10 - 0:34:40 (3' 30'')
Laburpena Gaur egun, ardiak pastillarekin jartzen dira ar-eske, ez naturalki. Arrak berotu eta estali ahal izateko, emeak ar-eske egon behar du, bestela ezin du estali. Arkara garaian, ahariak elkarrekin borrokan ibiltzen dira, eta, handik aurrera, denak lagunak.

Estalketa

Transkribapena

-'Ta ez dait ze 'zaten zen zazpi pezta 'ro garai hartako zazpi pezta 'ro zerriya aketza matia.
-Bai e?
-Bai, zerbaitt 'e hola zen. Bai.
-Merkia 're ez zun izan berko ez? Leno saten zenun horrea 'man 'ta bi bat ordu ber zittula estaltzeko.
-Bai, osea, ongi komprobatuta. 'Ta zerriyak kriston demboa pasatzen du e!
Demboa geina estaltzen pasatzen dunak dia zerriya 'ta astua. 'Ta zakurra.
-Dembo geina? Ya bein gaiñin jarrita 're? 'O berotu 'ta...
-Haik hantxe... Ez, ez, ez haik hantxe eoten dia patxaa errin.
Kixton demboa ber dute e! Zerriyak eta aberik? Bu...f! 'Ta en kambio zezenak eta aariyak eta hoik, hoik ez. Hoik gutxi. Nik hoi ez dait zertik den.
-'Ta geo nola jakitten zuten haik ongi zea in zutela? Nondik...
-Nola?
-Karo ze askotan zerriyakin estali 'ta beti beti ez zin geldittuko... zea.
-Ernai?
-Ernai. 'O bai?
-Bai jenelin bai. Bai. Beiyak jenelin, beiyai boltatzen zen. Beiya boltatzen da. 'Ta ardiya 're bai, ardiya 're boltatzen da. Zerriyana...
-Boltatu... Nola boltatu?
-Boltatzia da, berriz atzea susaa jartzia.
-Karo batzutan ernai...
-Kompaziyoa beiya susaa eamaten 'zu, estaltzen du 'ta hogeita bi eun barru atzea iual boltatzen da. Hoeita bi eun barru e! 'Ta ardiya 're bai. Zerriyana ez dut uste.
-Ez delako... Ernai geldittu.
-Bai hoixe geldittu ez delako.
-Hoi da. Umaitteko ez delako geldittu.
-Umaitteko geldittu ez delako. Itten dia boltatu atzea. Hogeita bi, hogeitabi aldiya. Zuk horrei eozenei saten yozu...
-Zazpi pezta galduak. Berriz eaman ber.
-Hoa kompaziyo batea, bai! Beiya zezeneta eamatea 'ta zezenak baldin bada 're ez zekit hogeita bi aldiya oantxe dik. Iual boltatuko duk. 'Ta hola, hola dia hitzak baserritarran zeak.
Ardiyakin iual. Ardiya zuk kusten zu kompaziyo batea hillan zazpiyan, ez? Kompaziyo batea. A, gaur kompaziyo batea gaur hamalau 'ttu, ez? Gaur kusten zu 'ta: "Bai hillan hamalauin 'billiya 'uk, biño iul boltatuko 'uk". 'Ta akaso bai 'ta akaso ez.
-'Ta arreske zembatero eoten dia? Urtian bein biño geiyo eongo dia...
-Ez... Bein.
-Urtian bein?
-Bai.
-'Ta denak zea beretsua al dute? Denak garai berin jartzen al dia? Osa, ardiyak denak garai berin 'ta jartzen al dia?
-Bono, ardiyak oan indarrin 'ta iual bi aldiz. Oi, Epelei oan 'e baittu betzi 'ro berriz atzea boltatuk. Arkaa 'billiyak, umia in, umia kendu 'ta berriz arkaldu. Segun bea, fuerte dolako.
Biño normal normalin bat. 'Ta hoi 'zaten da septiembre, aosot-setiembre. Ardiyana. 'Ta biorrana berriz,, biorrana 'zaten da berriz maiyatzin umatu 'ta hurrengo maiyatzin berriz, urtia biorrak.
'Ta astuak uste 'ut hamaika hillate. 'Ta astomandua itteko hamairu. Astua 'ta biorra mezkla hoi. 'Ta ardiyak hiru. Txerriyak 'e hiru. 'Ta zakurrak ez dait zembat itten 'ttun. Zakurrak uste 'ut hiru 'ttula. Bai.
-Hiru ze ai za saten?
-Hiru hillate.
-Hiru hillate umia itteko?
-Bai, umia hartu 'ta itteko. Bai.
'Ta konejuk izango du hillate, konejuk hillate uste 'ut.
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:27:10 - 0:31:00 (3' 50'')
Laburpena Animaliak estaltzea: animalia batzuek besteek baino denbora gehiago behar dute estaltzen. Noiz jartzen diren ar-eske. Zenbat denbora egoten den ernari animalia mota bakoitza.

Haurrak lanera behartuak

Transkribapena

-'Ta ez zuten eze, ordun besten, besten umia zela 'ro besten haurra zela 'ro zea 'ta ez zuten bat 'e errespetatzen. Gotzen ziyotenin: "Sei zak hara" 'ta "Katzak hua" 'ta, dena holaxe, bat 'e. Oan bezela: "Jongo al ziñake" 'ta hola? Bai...
Erki jongo nitzan: "Hara jon ber duk", "Hua karri ber duk", "Hoixe in zak, besteik ez". 'Ta, zean, Erlaitzen morroi nola 're bai. Pentsazu ordun kumuniyua itteko, hoixe kumuniyua inta astiartin jon nitzan 'ta.
'Ta ate handik, Amaseindik, hoi ya frontera sartuan da, Lastaolaku harta. Handik ate Erlaitzen barrena torri zea Elurretxea, Elurretxetik hemen parrillaku harta, handik goitik beitti. Ba al daizu hor non din minak zean? Sanartzuko minak?
-Hoi biño pixkat oandik zeaxio, Irun aldexio. Baserriya zea Aixpixta 'ro... Handik hartu uztarriya, beiyan uztarriya, neone biño haundiyuo, eurrezkua. Hartu 'ta betik goitti zeara ate zuzenin, tableruta. Zea Elurretxea.
'Ta Elurretxetik biaje galanta neri hura bizkarrin. Jo... 'Ta eze sateik ez. Oan san kompaziyo batea amurraziyun: "Nik ez dut eamango hoi" 'ro e, 'ta bertan utzi! Bai, erki! Jon in ber ba gabe, berriz atzea biali, doble biaje.
-Bai, hoi gutxinin.
-Hoi gutxinin. 'Ta gaiñea bronka seuru.
-'Ta jo 'ta itte' al zizuten?
-Ez, beiñ 'e ez jo. Biño ez beimpin bat 'e errespetatu. "Jongo al ziñake" 'ro, 'o "Garai txarra da oain, bihar jongo za 'ro".
Ez, ez. Gotzen al ziyoten arratseko hamabitan, arratseko hamabitan. Gotze' al ziyoten goizeko labatan, goizeko labatan. Haik ez zuten errespetatzen. Sango nazu hanako makis haik, garai hartan zea goizin labatan ardiyak biltzea! Ostra!
-'Ta geo bustiya jonta 'o ya bestik bazkalduta 'ro ailletzen baldin baziñen, mate' al zizuten?
-A, bai bai, bai bazkaiya 'ta bai. Bai bai bazkaiya man. Hoa dakat hoa zerriyangatik torritako hura dakat buruan ez zitela man.
'Ta zea, lau ordu jon 'ta torri itten. 'Ta geo Goizutan pasa nuna dembua. Iual ordu erdin bat 'o, errotan 'ta zaik, horren moko zaiya artu hura 'ta beste barra bat ogi 'o bi estraperloku hoik 'ta.
'Ta geo birian eamaten zenun tensiyua, beldurra, guardiziilana. Hoa zen, hoa zen ukerna e! Jotia 'ta tortzia zea normalin? Pf! Biño beti beldurka. Rebueltara orduko ailletuko: "Mekauen rebuelta pasatzin hortxe iual ttuk!". 'Ta beti holaxe beldurka. 'Ta hola...
-Bai, han gaiñea zerriyakin buelta pilla erra mango zenun. Esnaora joteko zerriy harrekin kalamidade errak pasako zenittun.
-Zerriyakin?
-Oiñez jotia bakarra ez dela, biajia bakarra ez dela.
-Ez... Hoi ba!
-Zerri...
-Zerriya, zerriya izena, zerriya bai ongi jarriya! La ospa! Kauen la ostra! 'Ta dena, dena bire txarretik, bire xiorra, dena bire xiorra. 'Ta bire xiorretik ate ezkio larria. 'Ta larre. Holaxe dena!
Oan bezela biriak eta izan ezkio bai. Dena mandabire, 'ta dena birexor, dena birexorra. Zer 'ta birexorran txerriya? Hoi basurde, hoi raza hoi basurdina da hoik dena txarreko dute hoik. Ostra!
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:23:29 - 0:27:10 (3' 41'')
Laburpena Haur morroia: haurrak ez ziren errespetatzen. Jo, ez zituzten jotzen, baina edozein ordu eta garaitan lan egitera bidaltzen zituzten. Bidean kilometro pila oinez, eta okerrena Guardia Zibila noiz agertuko beldurrak ibili beharra izaten zen.

Morroia eta nagusia

Transkribapena

-Morroiya izaki 'ta kampoa. Joe... Bai,bai...
-Zerbaitako aproxtu ber.
-'Ta geo hilleko sei duro aindu 'ta eskola 'ta eliza 'ta handik kusi. 'Ta geo azkeneko hiru hillatitan hamar pezta man. Bazittuzten koajik haik e! Joe...
'Ta azkeneko bi arropa, geinez 'e bi galtza pare. Galtza pare ez, buzua. Jakiña buzukin ez baizen beste arropik ber, harrek tapatzen baizittun denak. Alkandorik 'e ez nun izango iual. Buzua, hoixe bakarrik iul.
'Ta han geldittua izango da bat. Bestikin torri nitzen itxea. Oi, hoixe! Ez nitzan geiyo jon 'ta! 'Ta pasa nun dembun ez dait in baziten berriyik 'e, ez naz akortzen. Haik... Izan 'e, humbeste jende, iñor 'e ez lanea. 'Ta nola krixto atetzen zin haik!
'Ta haik ez zuten ordun itxia bena! Haik 'e maixterrak zin. Geo eosi 'men zuten noizpaitte. Baserriya bai haundiya 'ta hoi bai, biño...
-'Ta bat 'e abisatu gabe 'o san zeniyen ez ziñala bueltatuko?
-Torri nitzan 'ta geiyo jon ez, yasta! Gaur arte! Oi! Beste hiru hillate 'o lau pasata akaso bat 'e ez ziten mango 'ta! Oi! In ziten deskuento erra! Hiru hillatin zea... hemezortzi duro man berrin, hamar pezta.
-Beste norbaitte harrapatuko zuten!
-Ez dait ze in zuten...
-Deittu 're ez? 'Ta deus ez? Holaxe jon al ziñan?
-Bai, ordun garai haitan deitzeko, beak torri ber zuten ne billa. Han ordun ez zen telefonoik zea! 'Ta...
-Tortzen ez?
-'Ta ez torri iñor 'e nei! 'Ta ni ez jon.
-Bai karo 'ta haik 'e tortzeko ze arrazoikin torko zin?
-Ze arrazoikin torko zin?
-Sango zuten: "nahikua aguantatu 'ik!"
-Akaso, akaso geiyegi mana izan bazuten bai reklamatzea.
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:20:40 - 0:22:50 (2' 10'')
Laburpena Haur morroia: nagusiek ez zuten bete hasieran agindutakoa; diru gutxiago, ez eskola eta ez jantziak. Ez zen gehiago itzuli.

Hala ere, osasun gaitza

Transkribapena

-Hara hauxe! Hau zakua...
-Haundiyuo klaro!
-Bai, haundiyuo. Hau hartu burutik 'ta erki bero-bero. Biño bustitzen zenin... Ba al dakizu ze karga hartzen zun? Hua eziñ arrankatuik geo!
-Zer zen telazko marroiy hoi?
-Ez, ez, ez. Ze sango zaittut ba zakua, zakua! Oaiñ ez da halako zakoik tortzen. Oan tortzen dia hako zea hoik.
-Zer zen plastikokiya 'o telakiya?
-Ez, ez, ez, ez. Zea bezela soka bezela, soka mateila. Sokan mateila.
-Bai.
-Jo... Biño karga!
-Leorrin bai erki biño...
-Leorrin bai. 'Ta huaxe, 'ta hurrengo euneko berriz 'e ez zen sekatzen 'ta hoa bea atzea motel-motel hartu 'ta!
Martxa berriz! Eunero! Eunero,ez atzo hotza pasa nun 'ta gaur itxian geldittu! Berriz 'e lengo zeara.
-Eun guziya hotza...
-Hotzak.
-Ya hotza 're ez zenuten pasa 're ingo! Bueno pasa bai biño ya jarriyak!
-Jarriyak ya! 'Ta haik hankatakuk[hankatako:9468]! San dios! Hankatakuk onak 'zanta 're 'ta leorrak hankak. Hankak leorrak 'zanta 're biño... hankak bustiyak 'ta arropak bustiyak.
'Ta ez katarro bat! Ezer 'e! Jaten nuna huaxe! Natuala jaten nula! Hoi bai! Gosai erra, han bai ez zela gosai erra izaten! Eunin bi otordu onak, hoi bai! Eunin, hamarrak, ze hamarrak? Hamabitan iual. Bazkaiya 'ta gosaiya.
Biño... Talua 'ta gaztarra 'zaten zen bertan 'ta sasiña 're bai, zea len san dutena bezela ardi zarren bat 'o hil 'ta gazikutxan jarria len san duten bezela zea gazittuta. 'Ta handik rau ate 'ta beatu 'ta benga!
Gisadua 'ro beti. Jan, gose errik ez nun pasa nik han. 'Ta earriya 're ez. Biño arropa 'ta gauza hoikin ordin gaizki. 'Ta eunin bi, leno saten hasi nazena, eunin bi otordu haik bai. Gosaiya 'ta bazkaiya bat, biño krixtona hua.
'Ta apaiya 'ta merienda 're igual. Apaiya 'ta merienda lembizi hankak garbitzen hasi biño lenoztik gazta 'ta ogiya. 'Ta seittun, handik ordu erdi, bai ze ordu dia? Sei, seiran. Hoa entremesa bezela. Seiran hankak garbittu, 'ta seittun apaiya. Hankak garbittuz...
-Arrosaiyua.
-Arrosaiyua 'ta berienda hua tartin genula. 'Ta geo apaldu 'ta oiyea. 'Ta hurrengo goizin jeiki 'ta benga berriz 'e lengo tokira. Joe...
-'Ta ze aitzen ziñan ardiyak zaintzen?
-Ardi-zai. 'Ta elurretan deus jaten ez. Haik hartu aurrin 'ta nombaitte sasiya zen tokira eaman 'ta lar-hosto batzuk janez 'ta ibiltzen zin 'ta. Haik itxian eon ber zuten, ardiy haik ordun. Biño...
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:17:40 - 0:20:40 (3' 00'')
Laburpena Haur morroia: euritakoak ez zeuden, zakuekin ibiltzen ziren. Otorduak noiz eta nolakoak izaten ziren. Ardi-zaintzen egoten zen. Hotzak egonda ere, ez ziren gaixotzen.

Elurra eta gisako oinetakorik ez

Transkribapena

-Honako elurretako zea hartan 'e. Ez dakit lengo txandan san banun 'e! Elurreko zea hartan abarka zikiñ haikin ibitzen nitzela Axtabizkarko zea hartan. Hankak kompleto bustiyak! Hua biño gorriyo iñak hotzakin! Eta elurra kendu eskukin, bi harri zabal harrapatu 'ta gal, zea zako zikiñ hairi, zapiñ hairi...
ura kendu. Euzki pizar bat ate 'ta hankak han jarri euzkitan, haik jarri bazterrin beste harri baten gaiñin sekatzen 'ta berriz haik atzea jantzi e! 'Ta illuntze arte han eon ber! Hoa da e! Illuntxin martxa! Ne ardiyak hartuta.
Eun guziyan hantxe mendiyan 'ta itxetik ate biño lenoztik hankak bustiyak. Joe... Geo persona hill? Batzuk ez dakit nola hiltzen din. Zailla 're bai hiltzen zembaitte. Joe! 'Ta geo itxea jon 'ta hoaxe maiya erdiyan 'ta balde ura zinkazkua jarri 'ta lembizikuk hankak garbittu 'ta geo rii...
Honea torri 'ta hemendik hako hara potajia iña. Hoa bai zerriyai mateko balia erki zola! Jan ezkeo! La ospa! Jo!
-Karo 'ta katarroik ez.
-Kiba! Nola katarrua 'ta zea?
-'Ta oan berriz pixkat busti ezkio...
-Ze arropa 'ta ze... Ez guardasol bat, zaku bat hondar zakuk 'zaten zin, bueno hondar zakuk gaizki san 'ttut azukre zakuk 'men zila 'ro... Biño onak bai!
Horma zenin beimpin, horma hola sekua zela. Joe! Hoa hola xorrua in.
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:15:40 - 0:17:20 (1' 40'')
Laburpena Haur morroia: elurretan egon behar eta gisako oinetakorik ez. Nola moldatu behar izaten zuen ahal zuen gutxiena hozteko.

Guretzako, argitaratu gabe

Transkribapena

-Geo saten da hola, hola askotan, hola gaztiak: "Bai, hasi hizketan, bai hoi zartzin kontatuko ttieu!" Hara, hara ze kontatua! Joe... 'Ta holako zembat pilla momentun gotzen ez dena, jesus!
-Hoixe... Hoi bakizu errax nola gotuko ziñazteken? Zuen artin elkarrekin.
-Bai hola han 'billiyak. "Akortzen al yaz hi hua? Hi? 'Ta hi?" Ez ni ez nak akortzen". 'Ta hola hizbiria karrita.
-Hoi da.
-Harta bai. "Ni ez niyun akortzen 'ta!" Osea...
-Kusiko zu konsegitzen battugu elkartzia hau 'ta Epeleko Joxe Luix biyek batea... 'Ta enteinttu 're ez biyen artin hasten dinin e! Hango izengoittiyak, hango tokiyan izenak...
-Bai...
-Geo zea ben hizkera itxiy hoi...
-Hola bestia Epelek biño 're oandik geiyo hola gauzan berri 'ta pasin berri 'ta zeak Portuuko Erramunek.
-Bai, ez? Harrek gaiñea eon giñana hartan liberalan kontuk eta zakizkin, ez?
-Bai, Portuuko Erramunek, Portuuko Erramunek bai. Bai...
-Haik nombaitte zuten oittura bata bestiri kontatzeko 'ro. Zertik zekin ben, ben aittonan aittak 'ta pasatako gauzak.
-Bi, mundu... Bai beak 'e halako personak dia, zeak baitia arront rektuk 'ta ixilak eta dia 'ta harrek geiyo.
Epelek? Epelek 'e bai gauza asko Epelek, Epelek gauzik geina daki ardiyana, mendiyana, kontrabanduna, bueno kontrabanduna bai zeak 'e Erramunek 'e harrek aiña kontrabandun 'billiya da bea 'ta bea gaiñea nausitakua izandua 'ta hoi 're bai.
-Hortikan biria itten zen numbaitte, ez? Portuberriko baserritikan Irunea 'ta biriak zin hor nunbaitik?
-Bai... Hortik Irunea biño geiyo zeara Berá. Bera Bidasoa. Hortik zen zea.
-Hortik zakiten horko ixtoiyak eta.
-Horko ixtoiyak hortik. Lesakatik beitti hor,Lesakatik beitti, Berako tarti hau. Bai, Endarlaza biño goro. Nola da han zuiya romanua, zea kolgantia 'ta zentrala 'ta? Lesaka ya, oi Berára ya ailletun.
-Bai.
-Bono hantxe numbaitte. Han puntua, hoik asko.
-Handik itten zin?
-Hoi asko ibiliiyak dia hoik. Bai. Gaiñea Erramun zea da, esto, Erramun kontraandotik mototik heldu zen.
Ze konfintza seuski, motosa zuten. 'Ta zea txamarra utzi dokumentukin. Numbaitte paketik utzi 'ta paketik 'o gordetzea zeatu da 'ta ordun tak guardiziilak harrapatu motua. Handik heldu zen 'ta ez dakit geo zembat dembo pasa zun Frantziyan hemengo zea galduta!
Eskapo jonta Erramunek. Erramunek ixtoi ikaarriya zeatuko luke. Len san zaittutena Epelek 'e bai, biño Epelek ardi 'ta mendiya.
-'Ta kontrabandun zea 'ta hoi kontatuko al lukete atta?
-Erramunek?
-Bai, bai Erramunek bai.
-Bai ze ya gaur eun...
-Bah! Gaur ez da deusen delitoik 'e! 'Ta gaiñea hoik ez baizin personakin ibiltzen, hoik ibiltzen zin paketikin. Ez gaiñea Erramun bakizu zer den.
-Bai... Hiztun ona 'ta...
-Hiztun ona. San nai nuke panparroi holakua ez 'ta hizketan xuabe xuabe 'ta konto asko dakina. Bai bea aittan zeak eta 'ta aurreko zeak bai. Attak santa 'ro...
Horrek 'e asko launtzen du e! Gurasuk san aurretik zer zen 'ta!
-Karo...
-Nik oan hori bezela, kompaziyo batea.
-Klaro...
-Honek 're be garaira tortzen baldin bada zembat gauza geiyo e!
-Hoixe!
-'Ta ni gustoa aitzen naz hoik zetzen, kontatzen e! Egiya sango zaittut.
Ni bai, mekauen... Pena bakar bakarra askok ez dutela xinixtuko hoixe dut nik pena. Egiya santa!
-Bai xinixtu bai atta, bakarra importantziya ez da maten, xinixtu, xinixtu bai.
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 3
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:11:30 - 0:15:40 (4' 10'')
Laburpena Ez zuen uste orain gaztetako kontuak kontatzen ariko zenik. Proiektuaren berri. Norekin egon aholkatzen. Gure artean berriketan. Hau guretzako bereizi, baina ez argitaratu. Transmisioaren garrantziaz. Pena du oraingo gazteek ez dutela sinistuko.

Euskara eta baltsa galarazita

Transkribapena

-Bai, nei asko gustatzen zin. Oan bezela izan bazin zea eakusteko eskolak 'ta zea! Beno, ez nitzen ni... Ez nik saten 'utelako biño musiko txarra 'zango e! Apiziyo ikarriya nun 'ta kantatu 'ta nola itten nun 'ta! Biño deusen launtzik ez... Huaxe, oan din bezela eskolak eta... Kauen la ostra.
-'Ta kantatu 'ta 're itten zenun?
-Jolin! Ba ongi kantatu! 'Ta saten zaittut ba panderua jotzen ikasi nun ardi kontun. 'Ta kantai 're zein aittuko nun nik kantai... Auskalo zein aittuko nun... Radiyun, orduko bazin bai radiyuk, radiyuk bazin orduko. Radiyotik 'o bakarran bat.
Ordun zin zea Joselito 'ta hor bazin zeak kantai onak. Oain hillak izango 'ia hoik.
-Biño panderukin ez zenittun zea ingo?
-Neonek, neonek...
-Panderukin ez zenittun haiken kantak kantatuko!
-Panderua juez kantatuko ez zenun ba? Aixa!
-Haiken kantak?
-Bai...
-Joselitonak 'ta?
-Bai, osea, pieza, pieza!
-A!
-Piezak, kanta dena pieza da. Kanta guziya pieza da 'o bai baltsakua 'o bai tangua 'o... dena hoixe jo. 'Ta dena buruan geldittu gaiñea itten zin.
-'Ta zuk ordun kantatzen zenittun kantak oandik aittu izan al ttuzu oango trikitilaiyai 'ta kantai?
-Oaiñ 'e jotzen dia pieza zar haik, beak.
-Jotzen dia?
-Ai jalisko 'ta baia hor.
-A! Hor jotzen aitzen ziñazten?
-Bai... 'Ta pieza asko oan burura tortzeko gaiñea momento batetik bestea ez zaittu torko biño hoik denak...
-Aittuko bazenittuke bai!
-Bai, berriz atzea berrittuko balike bai auro!
-Biño pieza haik erderazkuk, euskaaz galezita zeolako?
-Bai, euskaraz galeziya zolako aleiya.
Ordun dena huaxe zen, in ber zena dena. Saten zaittut ba pieza, pieza kastillanuk galeziyak 'ta baltsin ibiltzia galeziya. Hoi, hoi,hoi hoi da frenazuk e! Erki kambitu! Xanisteanak torri eta kontsejuko balkoi haundiy hua ddena apaizez josiya! Haik dena goitik miranda!
'Ta zein 'biltzen zen dantzan 'ta zein 'biltzen zen baltsin, zein 'biltzen zen mutillakin, ddena haik handik goitik apuntatzen zuten. Geo kongreziyun zinai 'ta Luxtarrak 'ta bestik Marian alabak 'o ez dakit zer zin. Denak bazuten ben kategoriya...
Eurra. 'Ta iual biali zeatik, zentrotik. Holaxe!
-'Ta agarraua dantzatzen bazuten 'o Luixtarratatik kampo ta hola?
-Ui hoixe! 'Ta lengun san nizun bezela txartelak'ta urte batzin jon ez ziñalako hurrengun gorriya 'ta zertako?
E! Hoi... Nola bizittu gan gu! La ostra! 'Ta oango gazti hoiri san 'ta: "Erra ai duk titzen hau!". 'Ta egiya izaki, 'ta nik hoi hartzen dut pena, egiya 'zaki! Nola, hau nola kambitu den! Bueno...
-Oan, oan jakingo dute!
-Bai, bai...
-Hau kusita! Hortako ai ga biltzen!
-Eliza zea, len san duguna, komulgatzea hamabitatik aurrea, egarriyak ittotzen 'ta iual 'ta eateik ez.
'Ta horma al zen, kazkabarra al zen, elurra al zen... Jon berra! Jon berko! Txito pelatua jongo baziñan 'de! 'Ta ze arropa 'ta ze hankatako!
-'Ta gutxinin astian behin jon berko zen?
-A bai bai! Ez baziñan mezeta joten ya zea ziñan kriminala!
-'Ta eunero joten zinak 'e izango zin?
-Hoixe joten zila!
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:07:40 - 0:11:12 (3' 32'')
Laburpena Panderoa jotzeaz gain, kantatu ere egiten zuen. Kanta erdaldunak abesten zituzten, euskara galarazia zegoelako. Xanistebanetan apaiz pila egoten zen udaletxeko balkoian, baltsa dantzatzen zutenak zaintzen. Harrapatuz gero, kongregaziotik bidaltzen zituzten.

Panderojole

Transkribapena

-'Ta panderua jotzen hemen hasi ziñan, Tolareko billeratan san zenun?
-Bai... 'ta bokaillo bat ematen ziten, holako bokaillua.
-Borriyanakin?
-Borriyak apaiya 'ta nik holako bokaillua.
'Ta eraiya ez nun deus eaten biño nai banun limonada 'ro zerbaitte.
-'Ta pandero-jole gutxiyo?
-E?
-Pandero-jole gutxiyo, zuk harrek afaiya 'ta zuk bokaillua.
-Bai, joer! Harrek soiñ haundiya zun! Gaiñea soiñu gramatikua 'ro haundiya soiñua bai.
-'Ta nola...?
-Harrei jornala gaiñea 'ta nei ez.
-'Ta zu kontentu panderua jotzen!
-Bai 'ta bokaillua jaten 'e! Aski konten!
-'Ta ze in zizun beak eskatu 'o zuk eskatu, nola hasi,nolatan hasi ziñan?
-Nik ez dait beak eskatu ziten 'o Borye beak 'o, igual Borye beak asko, panderuk asko launtzen baiyo soiñulaiyai.
'Ta halakon bat 'zango zen'ta geoya hasi giñan handik 'ta geo Borye tortzen ez zenin Kapotte, Lontxo. 'Ta hola 'ta geo askotan San Juan itturrira joten giñan 'ta toki askota panderua jotzea. Biño hau gabe,beti berienda 'ro maten zutena. Hola...
Nor Lardi Landa, Joxe Luix
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-007
Pasartea 0:06:32 - 0:07:40 (1' 08'')
Laburpena Tolareko bileran jotzen zuen panderoa, soinu-jotzaileei lagunduz. Otorduaren truke.