-Dena 'ta klase guzitikan itten kontrabandua. 'Ta Lesakan bai 'men zin bi guardiziil. Bat izautzen nun nik 'ta geo ez dait ze in zun harrek.

Bi guardiziil 'ta launak 'ta biyek jenelin elkarrekin atetzen 'men zin. Guardiyan mendira hola arratsin 'ta haik lixtuk 'men zin.

Bat Palazios, Palazios. 'Ta bestia nola zen aittu izan dut biño oan ez dait, oañ ez zit gotzen. 'Ta haik kontrabandixtak beak biño gehiyo 'men zekiten

Lesakan zehar 'ta nundik pasten zin 'ta ze tortzen zen 'ta dena. 'Ta gaiñea ez baziyoten maten beak eskatutakua, beno

Hau 'ta hau 'ta hau, zuek hola 'ta hola 'ta hola joten zazte, hau itten zute. Bueno benga honembeste, bestela ez zazte pasako gehiyo.

-Ostras, haik dirua...
-'Ta zea in, lotsatu in nombaitte 'ta man in ber 'ta man. 'Ta geo hala 'ta seriyu zen e!

Gu Lesakako feritan jon 'ta hantxe ibiltzen zen bueltaka bueltaka bueltaka bueltaka. 'Ta nola beitzen zun ziharka ziharka 'ta.

Gu igul alkarrekin juntatuk birian 'o hola 'ta beitzen ziun erki harrek 'ta. 'Ta geo zea in 'men zun Irunen 'o hotela jarri 'men zun harrek.

Hotela... Hua zakurran ipurditik torri...
-Zuei atetakuk?
- Biño lixtua, lixtua izaki.
-Bai pizkorra bai.

-Oaiñ, harrek saten 'men zun beak: "Nik ez dit iñor hil e. 'Ta ez dit hilko 're! Biño nik saten dutena kumplittu." Arratsin 'ta...

-Harrek negoziatzen zun bestiri negoziyua utzi 'ta bea 're ongi.
-Bai, bai, bai. Hoik 'e batzuk saten zuten hor Lesakarrak 'ta Beratarrak 're bai 'ta.

"Guardiziilak bai, berriyak torri 'izkigu bi. Laister alde ingo ttek hemendik!"
"Zeba?"
'Ta: "Hemen hokin ez baia mezklatzen, seittun hok biali itte 'ztek!"

Sarjentuk 'o kapitanak 'o "E alde!" Beste punta batea.
-Ez gomeni hairi.

-Ez gomeni. Han harraptzia 'ta deklaatzia ez gomeni hairi. Haik in ber zuten ixilik pasa. 'Ta denata, denantzako.

-Gaurdiziil rasuk bakarrik, ez? Karguk 'e hartzen zuten?
-Karguk 'e bai.
-Bai, bai.

-Hoik dena partittuko zuten 'ta!
-Dena zekiten ordun...
-Bai, bai.
-Ze ibiltzen zen hor!
-Bai, bai.

-Bai, bik jan berrin lauk jango zuten. Lau haitan, bi izango zin haundiyak.
-Bai, bai. Bai, bai. Haundiyak bai.
-'Ta haik sango zuten: "Ei hau alde hemendik"

-Bai, bai. Bai, bai.
-Seittun kejatuko baizin.
-Bai, bai.

-Baten bat fiña tokatzen bazen, harrek...
-Bai, bai. Bat bai, hor saten zuten Lesakan zeiñ 'e.

Norbaitt 'e hola zerbaitt 'e zea xamar hasi 'ta, beimpin 'ta guardiziilak biali, hemendik biali. Biali in 'men zutela guarziila.

Zea txulo xamarra izaki numbaitte. 'Ta...
-Seuru, 'o dena momentun jan, dena bean jabe.

-Bai, bai.
-Dena jan berrin igual.
-Bai, bai. 'Ta seittun biali. Bai 'ta holaxe ibiltzen zen zea.

-'Ta jendik txibatu 'ta itte al zun? 'O jendik errespetatzen zun? Ze jende askok jakingo zun zein ibiltzen zen...

-Bai, bai, itten zun, itten zun jendik, bai itten zun.
-Bai, 'ta seuski norbee ofiziyokuk.
-Bai. Bai.

-Hoa, hoa, hoa.
-Bai, e? Bata bestiri bai, e?
-Bai, bai. Asko ez, biño beti izaten zin inbiriya zutenak.

Eta beste batzuk berriz, izaten zin. Ez dait nik, hoi nik ez dut kusi halako pasten biño, zeatu 're bai, lapurtu 're bai.
-Bai 'ta 're.
-Bai, hemen

-Geo jakiña. Dokumentaziyua motokua Inaxion izenin zen 'ta dokumentaziyua 're bai. 'Ta hua harrekin jakiña, hua harrautu ezkio, harrei helduko baiziyoten.

-Bai seuru.
-'Ta ni izandu nitzala 'ta nik motua ibiltzen nula 'ta hola ba harrek 'e ez zula motua asko ibiltzen 'ta deklaziyuk 'ta inta.

Hala defendittu giñan numbaitte. Biño ba! 700.000 peztatik gora banun munta! 'Ta nola patu hura?

-Garaiy haitako e!
-Garaiy haitako 'ta ordun gaiñea! Izanta 're, izanta 're... ez errex 'ta.

Geo ni Fraintzira jon nitzen. Fraintzira jon nitzen 'ta hantxe pasa (?) Aita Santua hil zen 'ta ongi torri zen netzat.

-Erramun 'ta geo 700.000 pezta patzetik libratu al ziñen?
-Bai.
-Biño han in zenulako?

-Han, han in nulako. Han... biño diru pixka 't gastatu genun zeakin abogadukin. Biño abogado zar hoik 'e aintzen dute 'ta seuru aintzen dute hoik.

-Bai, 'ta geo luzatu.
-Bai 'ta geo iñ ez, iñ ez. Ez baizen, gui san baiziun gizon batek:

"Zuek aiko zazte abogadukin 'ta handik eta hemendik, biño abogaduk itteko lanak ettuk hoik, ez ttu itten hoik". San ziun.

"Alperrik ez diroik gastatu". 'Ta hoi Irungo (?)kin 'o gue Inaxiok konfintza izaki 'ta harren bittartez 'ta hasi zin.

Diro mordoxka 't gastatu, biño ba! Pasa zen 'ta. Deus 'e. Gek sano beimpin 'ta. Ze sango zaittut gaiñekun...
-'Ta zembat demboa eon ziñan?

-Han ni hiru bat urte 'ro hola eondu nitzan.
-Bai e? Nun eon ziñan?
-Saran.
-Saran?

-Bai. Leku politta da oso Sara.
-Hala saten 'te...
-Han zeñekin eon ziñan? Zea Kapottetar hoikin Erramun?

-Ez, ez, ez, ez.
-Patziku 'ta hoikin ez?
-Ez, ez, ez. Hemengo, hemengo arraza ez. Han bertako batzukin.

Bai, kontrabandixta zen bea 're, nausiya 're. Enun nik harrekin ze ikusiyik biño han eondu nitzan bai.

Haik hartuko zutela, hola laun bat hartuko zutela. Baserriya 're bazuten. Baserriya... Bueno animaliyik eta ez zuten beak, biño terrenuk 'ta maastiyak eta.

Hola zittuzten. Baserri er bat zen. Han bizi zen gizon bat xiberutarra. Biño harrek itten zun erdiyik ez zuten. Bai 'ta geo hola hantxe.

Oillo 'ta txerri 'ta holako animali mordoxka 't izaten zen 'ta. Hantxe beti lana sortzen zen. Hantxe ongi aitzen giñan.

-'Ta Patziku 'ro ingurun al zenun?
-Bai. Han goixio. Goixio pixka 't bai. 'Ta geo banun aldian beste bat Leitzakua. Ni bezela jona, iual-iual jona.

Bai, pixka 't goixio. Zantakoenia (?) bai, kontrabandistan hua 're, itxia. Han zen hura. Hua ni biño okiyo zen.

Harrek moto vespa bat zun. Han eosiya, Frantziyan eosiya. 'Ta hua motukin joten zen zea Baionan barrena 'ta denin ibiltzen zen.

'Ta hantxe ez zun lana in berrik. Guk lana asko ez genun itten. Biño pixka 't itten genun. Hiru morroi eondu giñan itxi hartan, ni eondu nitzan hartan.

Bai, hiru morroi.
-Jo haundiya, hiru morroi baziñazten...

-Hamabost urtekin hasi ziñala?
-Bai. Hamabost, hamabost bat urte 'ro hola limbiziko. Anaiyak, Inaxio difuntuk san zin eun batin:

Ni hemen ibiltze nitzan kontrabandun. Hoik fuerte ibiltzen zin. Gue anaiya 'ta hoik 'ta nik 'e ixira haikin batin 'o ibiltzeko biño oandik umia.

Xoxa irazten baizuten haik 'ta umia oandikan, arront gaztia 'ta hala 'ta. Hemen beti aurrea baguazen 'ta san zin eun batin:

"Zea Erramuntxo", Erramuntxo saten ziten mutikoxkorra 'ta "Erramuntxo!"
"'Ta zer 'ta?"
"Gaur arratsin jon nahi al zu nekin kontrabandoa 'ta?"

"Bai pozik"
"Bai biño zea paketik haundiyak ez al dia izang, nik kartzeko haudiyak eta?"
"Ez, ez astuakin jon ber duk"

"Astuakin, 'ta astuakin jon ber al dut?"
'Ta bai. Bueno, biyek abitu giñenin (bajoxki hitzeitten al dut?)
(Ez, ez, ez ongi, ongi)

Abitu giñan biyek astua hartuta, itxeko asto ttiki bat bagunun, Ottarre 'ro saten geniyona, 'ta harekin. Betik goitti, 'ta Aritxuleiku hortan pasa 'ta.

Noa jon ber 'te 'gu ba 'ta Iruziña, Iruziña, baserri bat da Iruziñ. Hara. 'Ta arratsa illundu 'ta orduete 'ro, gehiyo igual izango zin 'ta.

Han berriz arbol guziyai lotuak zakurrak, bai dozena bat 're. Jesus hua zakur pilla! Ddenak sangaka, hua desditxa zoku hartan!

'Ta hala. Bai, ez zen atia jo berrik. Leiyotik krik soiñua 'ta beak beira zea aittona. Beira 'ta Iñaxiok san ziyon:

"Zea, Joxanjel, gu ga, gu ga, ez ikaatu" 'Ta: " A bueno, heldu naiz, heldu naiz" Harrek baizikin, han baizittun guk karri ber genittun gauzak han baizeuden.

'Ta hala torri zen aittona hoi 'ta txakurrak ixildu zittun. 'Ta goixio borda 'at badu horrek, borda koxkor bat. Hara jon giñan 'ta.

Han barrenin kamionka bat eur bai aixa. Barrenin zeak hola poste baten tamaiñokua metazi 'ta holako zeak, eurra dena. Neguan iñak udaako.

Belarreko 'ta hola izango zin pilla bat 'ta haik kentzen hasi zen 'ta gu 're hasi giñan 'ta kendu genittun bazterreta. Hain azpiyan zeuzkin haik, guk karri ber genittun haik.

'Ta hiru pakete koxkor. 'Ta bueno hartu 'ta astua, nei saten zin Inaxiok:
"Zuk astuari silla kontu e, arrantza igual itten 'men dute hoik!"

"'Ta zuk silla kontu astuari!"
'Ta "Bai, bai!". Muturretik buelta man sokakin 'ta nik eutsi astuari 'ta astua 're erne xamar han 'e bertan astuak izaki 'ta usaia aitzen harrek.

'Ta ñio... Han ziarka 'ta beri harrekin 'ta. Bueno lotuta jarri genun 'ta handik abitu giñan ziarka 'ta kanalia pasa genun. Kanalin gaintik barrena.

Marai haundi ba al dakizu non den?
-Bai.
-Marai haundi biño lentxio, han peligrua izaten baizen.

-Bai, peligrosua zen hua.
-Bai.
-Haitz haundi batzuk bazin.
-Bai
-Haitz (?) holako haundi batzuk.

-Bai, bai. Bazin. 'Ta hara torri ber genun 'ta san zin Iñaxiok. Bueno, ikaz plaza bat harrapatu genun hara biño leno 'ta.
"bueno zu eon hemen pixkatin, nik kusi ber dut hor deus ba 'te den"

'Ta hua makillakin taka-taka-taka torri zen 'ta kusi 'ta jon zen. Jon zen 'ta nik seittun lembiziko galdea: "Zer deus kusi al 'zu?"

'Ta: "Bai, gizon bat kusi 'ut" san zin. Nik hua sustua, ikaatu 're ordun asko itten nitzen oandik gaztia 'ta. Ikaatu 'ta: "Ze, ze gizon zen ba?"

'Ta parra eskaptu ziyon 'ta gezurra san zun, gezurra. 'Ta: "Ez, ez kusi 'ut nik, trikua"
Han noski kusi 'men zun.

Maraiyan, 'ta maraiyan azpiyan 'men zon maraiya jaten ai zena trikua. 'Ta noski ya ailletu zenin rararara! soiñua ate men zun 'ta halako zea bat man 'men ziyon.

-Harrei 're zarrakua!
-Bai. 'Ta hala beimpin jon 'men zen 'ta hala. "Ez ez, lasai torri ez duk hoitakoik".

Hala ni astua sokakin 'ta hua aurrexio 'ta biyek torri ga handik. Aritxuleiko lepua horta. Aitxuleiko lepuan 'e ni lentxiotikan geldittu, txaola nola, txaola txuiya.

Haren azpikaldeikan. 'Ta hua torri 'ta kusi zun lepua dena 'ta "Ez da iñorre". 'Ta, hala, bueno guazen. 'Ta pasa 'ta handik goitik beitti ziarka ziarka Goienetxekoerreka.

kosta ziyon bai asto gaixuari. Birexur txar batzuk eta lepua jotzen zizkan karga 'ta. Jetxi giñan 'ta handikan Bazterkalteko gaiñin barrena, itxea karri genittun ba.

'Ta geo hortik beitti bizkarrin eaman berrak zittuzten. Astuakin ez baizen han beitti joteik. Jon zandu zin e! Biño gaizki ibilli 'men zin.

Harrek ordun launa zea zun, hola ibiltzen zena Gergorio difuntua, Eiyarkua, Eiyarko Gregorio.
-A bai, bai, bi mutillen aitta.

-Hor bizi baizen Penain , Zentralin, zentralin.
-Bai, bai. Harrek andria koja zun, ez?

-Bai, ttiki bat. Hala 'ta beimpin hor, hemen utzi genittun 'ta geo zerbaitte bost duroko bat eo ailletu zen ba 'ta ni bai aski kontentu!

Ordun duro bat 'e asko izaten baizen, ez baizen nonahi izaten dirua!
-Bost duro kustia ordun...

-Bai 'ta berriz 'e joteko pronto biño astuakin gutxi ibiltzen zin. Bizkarrin ahal bazen. Astua tokatu ezko, astua galdu in ber. 'Ta astuak berriz bakizu

nongua den hara joten da 'ta.
-Bai, bai normala.
-Azaldu ingo baizen 'ta hala.

'Ta biaji hoi in genun bai, biño. Hala, geo handik aurrea pixkat, 'ta honea tortzen zin kamionak...

-Gue arreba difunta Flaxida, Lezon zena. 'Ta gue beste arreba Doloex, Errentiyan dena. Biyek zerbaitte kompra ittea Donostira. Donostiyan ben zerbaitte izango zuten.

Arropa 'ro ez dait zer. Ittea 'ta, trolebusin sartu 'men zin Errentiyan. Biño gerra ondorian 'o hola. Gerra ondoria, ez dait cuarentayuno 'o ze izango zen.

'Ta hala, biyek arguyu arguyun [arguyun ari:15789]'men zijuzten 'ta sartu 'men zin hor birian numbaitte Herrera aldea 'o Pasaiy aldea hor bi gizasme.

'Ta bat aurrin muturrin geldittu 'men zen, 'ta bestia atzea jon 'men zen 'ta. Haik ez 'men zin bat 'e konturatu 're 'ta. Haik biyek euskaaz taka, taka, taka 'ta segi ben zea arguyun!

'Ta gue Flaxida hau 're hizketa zea xamarra zun, klaro xamar hitzeitten zuna. Biño ben kontuk, itxeko kontuk, 'ta hau 'ta bestia 'ta.

Taka, taka, taka torri 'ta bizkarrin jo 'ta faborez españolez hitzeiteko e! San 'men ziyon, beira beira, muturra beltz-beltzakin. 'Ta españolez hitzeitteko faborez.

Biyek kortatuta utzi 'men zittun, bi ahizpak. Xil, xil, xilik jon 'men zin Donostiño.
-Ordun izan 'e...
-Polizikuk 'men zin, polizikuk. Paisano.

-Sekretak.
-Bai, sekretak. Bai, bai.
-'Ta ez zuten iñon 'e uzten euskeraz hitzeitten?

-Ez, hor bi hoitan 'ta ez. Gaiñekun bai. Biño geo jarri zen Pranko 'ro. Biño ordun gerra ondori hartan ez zen bromik e!

Ez zen bromikan ordun, ño! Jendia...
-Eskolan euskeraz eakutsiko zizuten ba? Len attatu ttuzun hoik eta.
-Ez kastillanoz.
-Kastillanoz?

-Hemen bai dotriña 'ta zea biño. Beitti Aierdi 'ta hoitan dena kastillanoz.
-Bai.
-Bai, biño zuek hemen?

-Hemen euskaaz.
-Euskaaz.
-Euskaaz, hemen kastillanoz hitzik ez genekiun guk.
-Hoi ba.

-Hitzik 'e. Ez genekiun. Guk ikasi genun zea pixarra, erdaaz pixarra. Ez dakit deus 'e ikasi genun biño, pixarra hemen soldauk honea torri zinin. Trabajadorik 'ta torri zinin, orduntxe.

-Berrak, berrak.
-Berrak, bai. Pixka 't. Bai, gue amak 'e bat 'e ez zekin. Bai, hua 're Leitzan jaiyo 'ta haziya 'ta han 'e nola ikasiko zun erdaaz. Bueno han Naparru aldea gehixio hitzeitten da bai erdaaz.

Biño, han ez, Leitzan 'ta ez. Hor euskara gehiyo itten da. 'Ta geo harrek 'e soldauk honea torri zinin haikin aitzen zen pixka 't 'ta ikasi zun pixka 't gue amak 'e. Bai, ikasi zun 'ta.

Hantxe, mixeiya.
-Denin, denin.
-Denin zerbaitt 'e, bai 'ta. Holaxen!

-Pixka 't segakin markak ittia 're ez zen libre. Markak in ber zin, bakotxak be trozun 'ta ibitiyakin in ber zenun. Segakin itten bazen ... Gaiñea zea zar hura, hemen Aitxulein titzen zittun koete 'atzuk 'ta geo bijilantziyan.

'Ta urte batin akortzen naz. Balentin difuntua, halako zelebria 're zen 'ta. Intza ikarriya iatzik eta han ibitiyakin 'ta busti itten baita. 'Ta sea xar bat hartu 'ta jon hoa.

'Ta be iatzia markatzea 'ta. Tiro tira, tirua zin koheti hoik 'ta. Handik puxka 'atea "Ba, honezkio alde iña izango 'ik". Hor zonak eta hua be segakin, elutsin han e!
-Bai, bai.

-'Ta kamiyotik beira Segan hua, zea zar hua. Hua 'ta bai jon hora hara Aitxuleitik birian barrena taka-taka-taka. 'Ta hua arrastuk, beittixio ' itten ai zela.

"Kaixo" 'ta "Hola". 'Ta"Ze ai zea hor? Ez al dakizu ez dela libre seakin?"
"Bai, biño giro honekin gizona makurtuta hemen nola aiko za ba? Zea burutik beitti ura botiz?"

Ba ez da ba libre. 'Ta denuntziatua zaude".
'Ta denuntziatu. Ordun, muntak haundiyak iruitzen biño orduko nahikuk. Zerbaitte...
-Hamar pezta 'ro...

-Bai, hamar pezta 'ro izango zen. 'Ta hala. "Bueno ba, ze ingo dugu ba? Ze ingo dugu ba? Ne fallua da 'ta"
Hola, segeruak martxa. Handikan 'ta hua 're bai itxea.

"Bueno, hau 'ta hau in dit. Ze ingo dugu ba? Patu in berko 'ut tortzen baldin bada multa 'ta".
Geo multa torri. 'Ta papera norbaittek, ez dakit zeiñek askotan aguazillak kartzen zun gaiñea.

Hala patzea jon da. 'Ta pixka 't zizpatu 'men zen lembiziko balientia. 'Ta zea armatu nahi, pixka 't armatu in nahi. Sua pixtu nahi. 'Ta jon 'ta arrasaldin igual patzen baizen ordun.

Zea oain ez da itten noski, biño multak eta zea eoziñ asuntu. 'Ta hala jon 'ta pixka 't bero bero in 'men zen Balentin hoi 'ta. Jon 'ta patu 'men zun bat 'ta.

Hala. Torri 'men zen Zirkuloa 'ta. Han, bertsutan. 'Ta geo bestik 're, su emallik 'e errak baizittun. Hako Gonzalez, zean Andrex 'ta. Beltza 'ta. Geo bestik zein zittun? Bazittun gehiyo.

Zea hoitakuk, txofer jendi hoitakuk. 'Ta hoik, nola jon zen san Balentiñek eta. "Bertso batzuk botakozke, laister torko 'uk honea, tortzen duk".

'Ta bertso batzuk botako 'zkek 'ta: "Bertsuk! Bai mote botako 'izkigu, pozik gaiñea tortzen bada!" 'Ta Balentiñ horrek 'ta. 'Ta han broman 'ta beste norbait izango zen bertsotan aitzeko 're 'ta han dembua pasa.

'Ta Seeru hua. Torri da taka, taka, taka, taka. Torri 'ta kax kax kax, atia jo 'men zun 'ta. Doloexek: "Bai?"
'Ta, zirkuluko Doloex bakizu. Hala segi, berriz 'e berta.

'Ta bertan, 'ta bertan 'ta istanteko berriz torri 'ta barrenea. Leno kampotik atia jota, biño geo barrenea. Bai erretira. 'Ta erretira txintxo itten baizen ordun.

'Ta jon 'ta sartu zeneko Balentinek bertsua prepatua euki. Bota yo beimpin, harren kontrakua, jakiña. Harren multa nola patu zun 'ta. Harrek dena bota bersun 'ta.

"Hobe zu ixillik eon, eon zaite ixilik e! Gaizki ateko za 'ta!"
Han beotu bestik 'e: "Bokiyok, bokiyok!" Gonzalez 'ta hoik: "Bokiyok beste bertso bat, bokiyok, bokiyok"
Hua ate 'ta martxa 'ta atzetikan.

Kriston ejuakin beste bertso bat bota 'ta. 'Ta hala, bestia ez oneko. Attona jon kampoa biño, atzea torri seittun 'ta berriz 'e: "Bueno Doloex zu 're denuntziatu ingo zattut ez bazu ixten 'ta itxi hau!"

'Ta kriston bertsuk Balentin horrek demboa berin.'Ta: "Bueno! Hi fuerte ai yaz hola, torri yai nekin!"
'Ta hartu 'ta erdi tiraka 'ro komei 'ro zea kontsejura preso eamatea.

'Ta Gonzalez 'ta hoik bi 'ro hiru han juntatu 'ta: "Ez gizona ez, hau ez da gizona. Hoik ez dia geldittuko kontuk, bertsuk bronkako zeak dia 'ta" Hoik 'ta euntalako zea rollua armatu yote 'ta utzizi beimpin, utzizi.

Balentin ixildu, beldurra. Arratsa han pasa ber zun. 'Ta beldurra 'ta martxa! 'Ta etxea. Hortxe gui saten aittu zen. Geo ondoko eunin, nola in zun 'ta.

Biño errak bota zizkan erretira, 'ta momentun gotuk.
-Geo Balentiñek hoi baizun beak parra itten zun.´
-Bai, beak parra.

- Ni zarrena.
- Ordun bestiy zaintzia 're tokatuko zizun?
- Bai, denetik tokatu nau. Denetik tokatu nau.

- 'Ta zuek itxian jaioko ziñazten?
- Bai, bai. Itxian, denak. 'Ta itxian bizi.
- Beste senidik nola jaio zin gotzen al za? Etxian?

- Bueno... bai. Gutxi gorabera. Jaiotzen zinin saten ziten, muttiko bat 'o nexka bat 'o karri zutela 'ta kuartoa joten nitzan 'ta ordun han eoten nitzan neria haikin 'ta, ni kontentu "launak karri izkite" 'ta hola. Gue bizimodua holaxe izandu da.

- 'Ta meikuk 'ta komadronak 'ta ez zin jongo? Itxekuk launduko ziyoten ez amari? 'O nola izaten zen?
- Bai. Meikua bertzen baldin bazin eamaten zin miño gañekun itxian izaten zin.

- Oñatibia.
- Bai, Oñatibia apaiza, ui, meikua. 'Ta hola.
- 'Ta geo Don Regino 're bazen?

- Baita 're, hua 're.
- Hua zaldiyakin 'o ez al zen ibiltzen?
- Bai. Hua, zea zittuzten, ez dakit ba nik, ibiltzen zen hua 're, 'ta eamaten zuten itxea

biñon geyena Oñatibia gauza hoitan. Bai. Hola.
- 'Ta geo Iturriotzen mordoxka, zea, haur asko juntatuko ziñazten kalin?
- Bai, bai, mordoxka juntatzen giñan. Ne erarekuk bagiñan franko.

- Hor nonguk izango zin...? Dispatenekuk eta zuen...?
- Bai, denetikan. Hor itxe asko zen 'ta, denetikan bazin. Denetakuk.
- Geo Garmendin 'de senide pilla bat izango zin?

- Han de mordoxka bazen. 'Ta denin bazin hor. Etxe guziyak betiak zin. Ez zen iñorre gabe.

- 'Ta geo zaharra... Zaharrak gaztiai zaindu 'ta ingo ziyon, ez?
- Hoixe! Zarrenak bestiai 'ta, pixkan pixkan denak bata bestia errepetu. 'Ta kalea ez jotiatik, gaizki ikasi besteik ez zela itten, 'ta Urkabea! Pasiatzea. Eskolatik atetzian,

zarrenak ttikiyak hartu 'ta Urkabea. E... Auzuan lau bizitza giñan 'ta lautatik hiru karabinero 'ro holokua izaten genun. 'Ta mingaiñ zikiñ holokuk izaten baizin, dembo batin behintzat, uan ez dakit nola izaten den jendia. 'Ta halakukin ez juntatzeatik 'o gehiyegi,

Urkabea jon ber izaten genun. Merinda man eskura 'ta Urkabea, eskolatik atetzian, hala! Gaizki ikasteko beldurraz Urkabea errezatzea.
- 'Ta hala itten al zenuten?

- Ez dakit ze itten genun.
- Jostatu ingo zenuten.
- Jostatu.

- Geo han izango zin... Bueno oain... Ez dakit ordun izango zin. Gaztaiña 'ta ba al zin ordun Urkaben?
- Ez. Geoztik jarriyak dia. Leno zena piñua. Han denian, Urkabeko beko ayekan dena piñua.

'Ta piñu aldi bat botatzen zutenian, bestia 'ta hola.
- Ordun...
- Ordun 'e bizi. Potaje puxkat ematen baldin baziguten 'ta ahal zenetik eman 'ta.

- Gose asko pasik al zazte?
- Ez, goseik ez. Gosia ez. Potajin faltik ez.
- Potajia seurua!

- Seurua. 'Ta gue anai zarrena Donostira joten zen lanea 'ta Dono... Bizikletan ibiltzen zen. Bizikletan 'ta handik etorri itxea 'ta ez zun harrek be zeatuko, merin... Beno, akaso zerbatte merinda eamaten zuten e! Biño torri 'ta potajia. Hura aiñakoik bai al zen.

Jan ezkeo potajia, ongi iña!
- Bai. Bai. 'Ta hua beti pronto amak!
- Amak hoixe!

- Ama aiko zen sukaldin?
- Karo!
- Biño zuek 'e zuen lanak izango zenittuzten?

- Esku lanak?
- Zuen... e... Zuen in berrak izango zenittuzten?
- Bai. Geo kozkortu giñanian nik jerse asko itten nun.

- Jertxik?
- Kampoko... Jersiak.
- A bai? 'Ta non ikasi zenun?

- Amak eakutsi.

- 'Ta kale ayeka hoi, lengun zeiñek esan zin, zea e... Plaza ez zela. Karo, oain zea da, e... Galipota 'ta xabala, biño len dena harriya 'o 'men zen.
- Goiko kalia?

- Bai. Ayunta...
- Xan Juan kalia?
- Xan Juan 'ta, plaza 'ta, Ayuntamentun aurria 'ta...

- Zea, galipota 'ro nola botatze 'ute, hola. 'Ta geo harri kozkorrak eta, goiko kalia dena harriya zen bai, hola. 'Ta uan dena kenduta jarri dutena.
- Goiko kalia ze saten yozue, San Juan kalii?

- Xan Juan kalia. 'Ta geo Xan Juan kalia zen guria 're... Gu bizi giñanak 'e hala zun zea. Biño nola tarte bat zen estua 'ta han bizi giñan Putxutxerreka saten zuten. Putxutxerreka.
- 'Ta zertik 'te zen Putxutxerreka?

- Baten batek hoi ate zulako.
- Biño han errekik bai al zen?
- E?

- Errekik bai al zen han?
- Erreka? Arritako bazterrian zen erre... Zea, ura tortzen zena 'ta aska bat behiyak ura iatea 'ta eamaten zutena. Harrek 'men zun izena erreka 'ta beste itxe batek Putxutxerrekako 'ro

Xan Juango inguru hortan 'o, hara sartzeko ingurua Putxutxu. ' Ta Putxutxerreka.
- A...! Itxia bea Putxutxu.
- Itxia, bai. Hala saten zuten.

- 'Ta, zu gotzen al za Learren prailik zila?
- Bai. Juxtu juxtuan.
- Bai, hor ez.

- Ikusitzen genittun gue itxetik, terraza 'ro han zea haundiya zuten 'ta han ikusi bai, zea, biño sateko... Esplikatzeko zeaik ez. Han bizittu ziala bai.
- 'Ta ze ordenatakuk 'o zin praili haik?

- Han?
- Ze praile... Zer zin, e... Kaputxinuk, 'o zer zin?
- Ez dakit ze zea zian.

- 'Ta noiz arte eondu zin haik?
- Nik amai 'ta aittua han izaten ziala 'ta guk ikusi izandu ttugu, biño... Beste... Geo denak jon in zian pixkan pixkan.

- A!
- Biñon kombentua zen leno, e!
- 'Ta geo ze in zuten, bota 'o...

- Ez, ez. Geo bizitzak jarri. ' Ta kampotik tortzen zian guziyantzat bazen tokiya. Gerra demboan. Itxi ttiki haitan bi 'ro hiru famili batian 'ta hala.
- Zuen itxian hartu al zenuten norbatte?

- Ez. Guk ez genun sekula iñor 'e hartu.

- Oaiñ anuntziatu 'ta itten 'ttute telebisiyun 'ta!
- Bai, igual bai.
- Bai...

- Bestia illargiyana istoiya bazen politta! Nik kusiya ez da, e! Ote ittea[ote ittea:9586] jon gizon bat, 'o mutilla, 'o ez dakit ze izango zen. Gu gaztiak giñala kontatu ziguten istoiya! 'Ta ote zamakin urrutitik itxea, baserrira torri 'ta illargiyak argi in 'men ziyon itxea ailletu zen bittarte.

Illunduta itxea. Otia, ba al dakizu ze lanak izaten zin ordun! Otia in, 'ta itxea karri 'ta, jo 'ta... Geo makinak eta sortu zin, biño... Eta "na, ailletu nak behintzat 'ta oain kaka hietzat!" Illargiyai san 'men ziyon 'ta baita ordun hartu 'ta illargiyak beana eaman.

'Ta han bai 'men da ongi beitu ezkio, gizona be zaman fiura. Ni beira beira ion izandu naz, e! 'Ta bada holako zea bat, dibujo bat.
- Halako traza.

- Bagenittun iriyak e, iri pare bat, bai... 'ta harekin. Geo minasen; Mokozorrotz. Mokozorrotz deitzen den itxia bada 'ta mina han. Han harloria harria bereixten zuten, baliosua, Astuariasea 'ta eamaten zuten.

'Ta Bentasea eamanteko ez dakit zenbat patzen ziyoten, gutxi.
- 'Ta zein ibiltzen zen atta iriyekin?

- Atta bizizen artin bai, geo anaiyak. Harloria saten geniyona, harri zuri antzeko bat. 'Ta metala 're bai, (kaltzi klatzekuak). Bentasetikan bialtzen zuten halako tranbia ttiki bat zea propio hortako gauzak eamantekua. Hola.

- Eta ordun attak iriyakin ze itten zun? Minetatik hartu eta trena arte 'ro jetsi?
- Hemen, minetatikan hartu eta trenea eaman 'ta ez dakit ze patu... gutxi, miño orduko dirua. Dirua zerbatte, familiya atetzeko aurrea.

- Hamar seme-alaba atetzeko!
- Aber!
- Lan pilla erra bai.

- Oaingo kontuik ez zen.
- Ez zen, ez zen...