-Geo hemen itxian geldittu 'men zen anaiya zeakin be andria 'ta familiyakin. 'Ta ume ttikiyak 'men zittun, ez dait zembat ume, ume mordoxk 'at.

Goiko itxi hortakua andria. 'Ta bai 'ta andri hora 'ta hemengo ama ez ongi tortzen elkarrekin. Atta hemengua, biño ama, ama ukerro zetu, ama gortu.

'Ta hua ez, 'ta ez, 'ta ez. Harrek martxa in ber zula hemendik 'ta martxa in ber zula. 'Ta ordun gizonak 'e jon in ber. Biyek jon 'men zin Altziarko Portunea.

Hoa hutsa eongo zen seuski. Han jon 'men zin. 'Ta han bizittu 'men zin ez dait zembat urtian 'e. 'Ta geo haik 'e Ameriketa jon 'men zin.

Ben famili guziyakin Ameriketa jon 'men zin haik 'e. Bai. Ez dait hain arrastoik ez do. Haik hemen hasertuta jo 'men zin 'ta ez zuten iñongo arrastoik utzi 'ta.

-'Ta oan bezelako telefonoik 'ta 're ez.
-Ez, battugu guk e. Pranko battugu Ameriketan zeak lengusuk eta. Aman anaiyak baia, bi bazin Ameriketa jonak

Bat zea zen famili gabia, senar-emaztik. 'Ta bestik berriz umik battuzten. Honezko haik bo! Gizonak zahartzen ai dinak, hain umik 'e!

Bai, 'ta holaxeko zeak. Dembateko martxak.
-Mordoska jonak baia bai, familitik hara ordun!

-Bai. 'Ta jendia ordun ailleka ezin bazen bestea jon 'ta.
-Nombaitte.
-Nombaitte.

-Baserritik klaro. Ya batek hartzen zunin han senide batek bestik jon in ber. Denak ezin...
-Jon in ber, hoixe. Hoixe bai.

Hemen, honea torri zenin geo jakiña. Dena atta 'ta ama zarrak. Bestik alde in 'ta haik zartuk. 'Ta hementxe gortu ber berriz.

San zun, diro pixka 't karri 'men zun handik. Oan dembo gutxi, zazpi urte pasa 'men zittun 'ta han 'e dirua urtian poderiyun itten 'men da. 'Ta xur kontuta.

-'Ta hoa Ameriketa 'ta hau 're bai.
-Bai, hala saten zun gue attak. Han bezela iñ ezko hemen 'e igul igul izango litzakela.

-Igul igula aleiya. Hoi norbeak ber du hartakua.
-Bai norbeak ber du.
-Itten ez bada, ez do.

-Han 'e juerga 'ta zikiña hasten bada. Hemengo martxa iguala.
-Igual igual. Igual igual. Bai, 'ta holaxeko zeak.

Bizimodu kontuk. Dembatin. 'Ta bai bai.
-Difentzi erra!
-Bai.

-Zea zen gue ama gaztetan 'ta asko sufrittua, mendiyan, mendikua. 'Ta zea, aguante haundiya zun.

Goizin 'e euna hasteako punttun jeiki 'ta euna argittu zai askotan. Ataiyin aska izaten genun 'ta depositto haundi bat hor aldamiyun, urantzat, teillatuko ura.

'Ta arropak garbitzeko 'ta. Eatekua itturritik kartzen genun. 'Ta biaje erra in ber hua kartzen.

Txaundoko(?) itturritik 'o bestela beku hortik 'o. 'Ta han harrek be ze hura arropa 'ro zea prepatuko zun hurrungo eunin.

'Ta ondoko eunin itten zun be guara 'ro beak garbiketa ataiko aska hartan. 'Ta euna argittu 'ta ixtanteko hasten zen.

'Ta raka, raka, raka, raka. 'Ta geo zelaiyin, artuan 'o arto jorra joteko 'ro prepatzeko han goizin lan haik denak in, denak itten zittun. 'Ta oan ez da.

-Harrek ze itten zun etxekua 'ta kampokua dena itten zun harrek?
-Dena itten zun harrek.
-Zer zen amona ya erarekua? Hemen amona 'o?

-Hemengo amona lenotik hilla. Nik enun izautu 'ta. Lenotik hilla.
-A, karo.

-Bai, hemengo amona zea 'men zen Aranokua. Bai, Aranokua. Maria Luisa Ansa. 'Ta harrek ikarri gaztetan numbaitte ikasiya 'ro.

Eozein baserritan behiya elbarrittu 'ro, behiya gaizkittu 'ro 'ta hiltzia behiya. 'Ta karnizeroik eta 're ez izaten ordun. Nola izango zen? Aldena Errentiyan 'o izango zen, bakarren bat baldin bazen.

'Ta norbaittek in ber 'ta. Hala, ikasiya hua nolapaitte, premiyakin ikasiya izango zen. Han ikasiya beimpin. 'Ta honea ezkondu 'ta honea torri 'ta hemen.

'Ta geo eozeiñek zea: "Behiya ya hillin dakau 'ta jongo al ziñake Mailuixa?"
'Ta: "Bai, bai".

Seittun herremintak izaten 'men zittun. 'Ta jon 'ta behiya. "Bueno zer hill in ber al dugu?"
'Ta: "Bai, hau hiltzea dijua"

Da! Bukatu 'ta sangratu 'ta odola ate 'ta larrutu 'ta tripak ate 'ta puskatu 'ta dena gizon batek bezela itten 'men zun. 'Ta goua izuarriya 'men zun.

-'Ta beak 'e gogua izaki, Erramun.
-Goua 'ta halaxe 'men zen hura 'ta gue zea hora 'ta. Gue attak saten zun harrek zula nombaitte berez

ikasiya. Ordun ikasteko 'ya nun ikasi ber zun harrek! 'Ya non ikasi ber zun! Beez.
-Non 'ta...
-Beez.

-Berezko, bakarran bat noizpaitte kusi 'ta hartu amor propiyua 'ta benga nik in ber dit hoi 'ta ingoit.
-Gustatu.

-Bai 'ta in. Halaxekua. 'Ta hola. Holaxeko zeak.
-'Ta gaiñekun hemen ze gelditzen zen beti gizasmia? Maiyorazgua ze eamaten zun beti gizasmik? 'O emakumik 'e bai? Hoi nola izaten zen?

-Honek san nahi du itxeko.
-A! Itxeko. Itxeko...
-Jenelin gizasmia.

-Bai. Leheno gizasmia zen atta. 'Ta andria handik karri zun Aranotik. 'Ta geo berriz, geo 're Inaxio gizasmia zen geo 're. Gue koiñatan gizona. 'Ta.

-Bai, jenelin...
-Biño emakumia ez zen behiñ 'e gelditzen baserriyan?
-Bai, gelditzen zin, gelditzen zin.

-Jenelin gizasmia, jenelin.
-Bai, nola, nola heldu zen. Batzuk ongi tortzen ez igual 'ta beste batzuk goik ez igual 'ta.

Hola, empleua nola zun 'ta. Andrian asuntua, 're andriak 'e batzuk...
-Biño jenelin seme zaharrena itxeko.

-Bai askotan bai.
-'Ta zaharrena zea bazen andria, emakumia bazen?

-Bueno, hoi ba, san du ba. Harrek igual karko zun gizona kampokua. 'Ta geo ongi antolatzen ez suhiyakin 'ta, hanka igul. Oain pasatzen dia hoik, 'ta ordun 'e bai.

- Holaxeko zea denbo batin, 'ta Aiako Harritik gue attak saten zun 'ta mineala, gañea, itten 'men zutela, garai haitan mineala, eurra billu 'ta erre. Erre. Klasik ingo zittuzten, denak ez zin erretzen dinak izango 'ta hua lekuak jarriyak aproposak eta erretzen zutenin 'ta salda hura,

hua, hua jaso, salda hura, fundittu, fundiziyua bezela. Fundiziyua bezela. 'Ta hoi nik esan attai zea "Artikutza zertikan, Artikutzaño 'ta" Eurra izaki han erruz 'ta, eurra, eurra erruz ber izaki.

- Hoi hemen 'de izango zin ba pilla erra Erramun.
- Bai...

- Bai.
- Bostehun urte 'ro... auskalo!
- Bai. Bai 'ta...

- Geiyo 're bai...
- 'ta zea, Aiako Harriyan 'de baia minazoluk, Aiako harriyan goiyan 'e.
- Goiyan 'e bai.

- Baia 'ta...
- Hor zoloik besteik ez duk gizona.

- Zoluak haundi xamarrak 'e bai. 'Ta bada trozo batin han, Larrainzarko zoluak saten yote han goian, (Aiñasorotik) gora jon 'ta hola dena zeatua, hundittua o.
- Zean bezela, oain leno aittu gan zean bezala, San Juan (...) dena rra! joten zen haunzko zeaño...

- Bai. 'Ta hua... hura... zeara eamaten 'men zuten, Artikutza. Hoi 're gauza... sinistik 'e lanak battu. Zean... oain ez da akaso izango miño, Enarriazpi bakizu, Enarriazpi. Aiakosorotikan aurrixio harri lehor haundiy hoi enarak eta han kabiya 'ta, Enara-azpi 'ta.

Han barrana, guk kusi izan dugu, gurdi pirril arrastua harriyakin iña. Han arrastua itteko.
- Oaindik izango da han Erramun.
- Han arrastua itteko zenbat bider pasa 'tezin han.

- 'Ta, joe...
- 'Ta joten 'men zila han kargatu gurdiya, miño eziyon asko eatsi berko, handik Errenga iyotzeko.

- Nondik iyoko 'te zin haik... eziyoten ba zea emango Erramun, zeai nomatte, esto (Karurguku) hortan trenai, trenai?
- Ez, ez. Ez.

- Ordun in gabia izango zen bai trena.
- Gotti-gotti. Bai, hala izango zen. Gotti, 'ta zean Artikutzen ba 'men tzin labiak 'o, erretzeko labiak han 'men tzin. Arditurrin haik geo in zittuzten miño...

Aiako Harritikan 'ta... miño auskalo noiz hasiyak izango zin. 'Ta (Irumuatako) kaxkun, ez zuten leku erra behiyak izerdittu 'ta jateko, miño jatekua han maten 'men ziyoten behiyai. Hara iyo jorraakin... zenbat eamango zittuzten ba? berrehun kilo?

- Ez al zuten geyegi izango? Orduko behiyak eta ordun...
- Malda hoitan bai, nahiko lanak!
- La ospa!

- 'Ta geo handikan Elama. Handik Elamako mina, Artikutza. 'Ta han, mina zena han iñ, han fundittu 'ro han itten 'men zutela. Gue attak eta esaten zuten, denbateko... hairi aurreko zarrak sanak.

- Bai, sanak seuraski. Ez zin kostako ba Eramun, ez zin kostako!
- Bai.
- Oain! ze jornal izango zin?

- Hoixe!
- Erriela bat 'o, ematen baziyoten.

- Bai, hoi, be biria ematen du horrek: jornala ze epoka den, 'ta ze material den 'ta, ze gomeni den, ze jornala gomeni... tokatzen den.
- Bai, hoixe! miño jesus!

Huaxe man ber.
- Zenbat lan 'ta erlojuik ez zuten izango 'ta euzkiyakin, Erramun.
- Euzkiyakin bai, ate izkio pozik! Oain 'de guk ibilko genuke pozik euzkiyakin miño, gabe

ibili... aspalditxun gabe gabiltza.
- Oain bado Erramun.
- Bai, bai, bai. Holaxeko zeak garai batin ta Aiako Harri...