Transkribapena

Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 3
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-040
Pasartea 0:42:40 - 0:52:20 (9' 40'')
Laburpena Denak berriketan. Medikuez. Lehen petrikiloez asko behartzen ziren. Masajistak lantegiko makinaren antzeko bat jarri zion, hilak berpizteko modukoa. Enplasterez hitz egiten. Aranburuko amonaz.

Festetara, bizikletan

Transkribapena

- Gu, Juakin Potto difuntua 'ta ni biyek Goizuta bizikletan jon giñela. Hola. 'Ta handik atea 'ta Benta Berrin billera! Bi 'ro hiru neska dantzan pito bat ez zekitenak haikin salto... Saltoka ibilli haikiñ han... Kamioiyak... Hoik handikan jendikin. Hoiri seika geo, handikan 'ta...
- Bate argiyik gabe!
- Eeñozun kamioiyak frenatu eta...
- Azpira!
- Bua! Lurrea ni! Besua dena txiki arraiyo iñ, Juakin Potto kamioiyak frenatu zula autobusak kruzatzek 'ta nik ez dakitela biyek tartetik nola pasa zen. Ni eroi 'ta... Zeara... Txikierdira ailletu 'ta Juakiñ hortako zela Uarteko Xabinon 'o bizikletakin jona.
Atea harrei zea, frenua aurrekua, sartu ruedan 'ta harrek bueltakampana! Martxa! Biyek eroita! Hurrungo eunin, Torreko ondu hortan ni bizikletan, kriston martxan sartu nitzala 'ta Ttonkolon zea, kamioiya eurrez kargatua Iraorrenea sartzeko!
Jode, hoa ez jotzetik frenatze 'ut 'ta beste aldea! Besua txiki arraiyo iñ 'ta Don Rejinona hurrungo eunin. Bi besuak txiki arraiyo inta! "Tetanun kontrako indiziyoik hartu al duk behiñ 'e?" 'ta "ez." 'ta nei nondik man zin harrek? Hartu hemendik hola, zasta!
"Ez duk hurrungun hoi esango!" Tetanun kontratukua hola sartu zila indiziyua! Mekauen...
- Gaiñetik beak hau zun, meiku beak zea baizun...
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-040
Pasartea 0:41:00 - 0:42:40 (1' 40'')
Laburpena Goizuetako jaietara bizikletan joan izan dira eta baita Bentaberriko bilerara ere. Itzuleran istripua izan zuten bizikletarekin.

Kriskitinak

Transkribapena

- Hurrungo eunin lanea. Bizikleta hartu 'ta Donostira 'ro, Irunea 'ro, 'ta... hala 're konten!
- Biño ni gotzen nazela, atzo aittu nitzan saten hemen hoiri, afaldu ta geo. San Juan itturrira 'ro ez dakit noa joten zen jendia 'ta Arrutina hoitakua bazela Jenobeba 'ro motx bat.
Mekauen! Nexka. Jotzen zun harrek krisketiñ soiñua! 'Ta hoa 'ta Juakin Potto difuntua 'ta hoik San Juan itturritik arratsin zea makilla hara! Oain 'de muttu 'ut. Makilla hanka tartin hartu, atzetik eta aurretik eskukin, hanka tartia eosita...
Eosi! Hombeste... Biajia do 'ta, be izerdiyakin 'o eosi 'ta, miñ hartzen 'ta makilla atzetik 'ta aurretik hartu hanka tartin 'ta San Juan itturritik gotzen nazela.
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-040
Pasartea 0:38:20 - 0:39:10 (0' 50'')
Laburpena Garai batean, Nafarroako San Juan iturrira jende asko joaten zen Oiartzundik. Jai giroan izaten zen, musika joz. Rufinok gogoan du emakume bat bazela kriskitinak jotzen trebea zena.

Kazkazuri eta apaiza

Transkribapena

- Ez nun izautu! Honek 'e ez. Don Pedro xarra izan ber zun sermoiyin arront aldrebesa! "Oiyartzungo mutil gaztiak gabin itten 'ttuzten aziyuak, atiak hautsi, leiyuak bota, azak atera, ipurdiz gora jarri... " 'Ta sermoiyak hola itten zittuna!
'Ta Luistarran kongreaziyoko zea jarri 'men zuten, Gualupea. Gualupea eskursiyua 'ro 'ta Don Pedro horrek zea ikusi, Zurkoko bersolaiya...
- A, bai. Zea... Kaxkaxuri.
- Kazkazui kusi 'ta: "Oi Joxe Juakin, zu nola ez za jon gaur Gualupea eskursiyoa? 'Ta: " bai, gehiyo 're geldittuko zin jakin bazuten gaur hamarretako meza zeiñ heldu den sermoiyea. Gehiyo 're geldittuko zin jon gabe.
"Aittu! Konturatu no ni kulpittun kusi orduko hasten zala a, a, eztarriya hola iñez, 'ta hurrungun esango dut Zurkoko Joxe Juakin elizan baldin do, ate deiyela!" 'Ta " ez 'zu esan berrik, neone ateko naz." 'Ta hurrungo jaiyin, berriz 'e... Total, apaizak ikusi zunin, "ej! Aiyo!"
Martxa elizatik. Elizatik ate 'ta martxa.
- Hoi egiya, ez?
- Hoi, hoixe, pasiya! Jode, bertsotan aitzen zena 'ta zean...
Herrira bersuta eaman hoa 'ta alkatiri zeak, apaizak... Honek san duna, "gaur nola karri 'zute zea, bertsuta hoi honea? Hoi biño bersolaiy hobeik ez al zen?" Taberna jon 'ta, taberna jon 'ta bestik muturrea seittun bota zea apaizai bai bitxo erra.
Itxea zijuztela bi anaiyak, Antonio, hillik ez dela... Beno, urte mordoska badela 'ta Aranbireku hortatik betti. Bi anaiyak elkarri seika euardiyan kaka betiak eta anaiya maldiziyoka... Bat aurrekuk atzekuri...
Atzetik kojua 'ta: "zer duk mote! Hoimbesteko armoniyakin , zer duk hoimbesteko armoniyakin ?" 'ta: "mote, mote zialdo itteko 're tokiyik ez!" Mozkorra, balantza itteko 're tokiyik ez zula! Be buruakin! Jo!
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-040
Pasartea 0:35:00 - 0:37:20 (2' 20'')
Laburpena Apaiz batek sermoiak era bitxian ematen zituen, erdi bertsoka. Kazkazuri bertsolaria eztarri-soinuka hasten omen zen apaiz hura sermoia botatzen hasi orduko. Sermoiaren zati bat bota du Rufinok: "Oiartzungo mutil gazteek gauetan egiten dituzten akzioak...".

Transkribapena

Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-040
Pasartea 0:31:00 - 0:35:00 (4' 00'')
Laburpena Denak batera hitz egiten. Zein apaiza zeuden garai hartan. Meza latinez izaten zen, baina sermoiak euskaraz.

Sermoia

Transkribapena

- Urte batin ejerziziyuk, Aita Garmendia, Lasa 'ta Mitxelena. 'Ta ez dakitela zeiñek san zun, gaiñeko jendia atetzin, luistarrak bertan gelditzeko! 'Ta Adurizeneko Xantigo...
- Zuen aldin zarrak izango zin ba haik!
- 'Ta minan aitzen zena, ez al zen Xantigo? Bai. Bestia, bestia... Zea zela...
- Luix.
- Luix atta zen.
- Bai, bestia...
- Igual da! Agerrekua 'ta... Hoik zarrak. Mutil zarrak, hiru mutil zarrak geldittu 'ta han elizan luistarrak kriston pilla. Luistarrak ordun, joe! Hasi zela sermoiyin! Benga!
'Ta: "hoi sasoiya den demboan aprobetxatu bertako gauza zela! Biño gauza bat txarra bazute zuek 'e, joten bazazte neska batekin 'ta aprobetxatzen baldin baa, geo holako (...) 'ta zea! Itten baldin bada, ixillik euki! 'Ta sasoi delik in berra do hoi!
'Ta ez hor zartuta, relojun pendola bezela, hauntz 'ta honuntz urtetan ibilli 'ta geo saar zarrak udazkenin loria itte 'u, 'ta hua bezela, bate baliyo ez duna!" Oi sermoya... Luistarrai hoi sermoiya!
- Sermoiyak eta!
- Leiyua erekiya do 'ta elbiyak heldu dia!
- Bai.
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-040
Pasartea 0:29:30 - 0:31:00 (1' 30'')
Laburpena Luistarrei apaizak emandako sermoia. Gaztetan ibili behar zen neskatan, ez zahartuta, fundamenturik gabe. Sagar zaharrak udazkenean lorea egiten du, baina batere balio ez duena.

Apaizei, kanta

Transkribapena

- Hoi kanta badela, behintzat! Oaingo neska gaztiak kontentu bizi zeate, zeuen herriyan apaizak dituzutelako alkate! Zuen herriko apaizak joatea mendietara, erbiyaren aitzakiyan neskatxak kortejatzea. Hoik 'e ate zizkaten kantak.
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-040
Pasartea 0:26:30 - 0:27:00 (0' 30'')
Laburpena Garai batean, apaizek botere handia zuten. Ez zen arraroa beraiei jarritako kantak egotea. Rufinok bat kantatu digu.

Karlisten eskola

Transkribapena

- Zeana... Karlistak jarri zuten eskola, lepotik bera eskapulaiyua 'ta ipur gaiñian pistola!
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-040
Pasartea 0:22:20 - 0:22:40 (0' 20'')
Laburpena Karlistei buruzko esaera: Karlistek ekarri zuten eskola, lepotik behera eskapularioa eta ipurdi gainean pistola.

Adarra jotzeko makina

Transkribapena

- Ameriketan izandu 'ta "joe, ze ikusi 'uk Ameriketan?" 'Ta. "kriston imbentuk battuk Ameriketan" 'Ta: "zeba?" 'Ta: "Makina punta 'atin txerri biziya sartu, 'ta bestetik dena txistorra inta atetze 'uk!"
Eta: "joe! Hoi biño imbento hobia zakat itxian! Txistorra sartu 'ta gizona atetze 'uk biziya!"
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-040
Pasartea 0:19:25 - 0:19:50 (0' 25'')
Laburpena Kontakizun barregarria: Ameriketako asmakizunak baino hobeak omen zien hemengoak.