Arrastorik gabeko sorginak

Transkribapena

- Biño, sorgiñan hoi... Nik atta difunturi hoi aittu izandu niyola. Hoi kontua nik ez dakitela, hoa Olalden amakin ibiltzen zen demboan atta, eta Kamiyoku hortan arto tartin kriston bihor sailla 'ta ze kriston soiñuk eta, 'ta geo zeatu 'ta deus ez.
Geo deus ez. 'Ta birea zerriama, ume pillakin atea! 'Ta golpia tira 'ta deus harrapatzen ez. Golpetikan harrapatzen ez. Hoik 'e izango zin ba zerbatte! Gaiñekun hoi beai pasiya saten zula guriak, e!
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-042
Pasartea 0:07:55 - 0:08:30 (0' 35'')
Laburpena Rufinori berari ez zaio sorginik agertu, baina bere aitari bai. Behor saila ikusi eta hurrengo egunean arrastorik ez. Txerri ama umeekin ikusi, kolpea tira eta harrapatu ez.

Transkribapena

Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-042
Pasartea 0:07:00 - 0:07:55 (0' 55'')
Laburpena Joakina gogoratzen da kalabaza hustu, zuloak egin eta kandela barruan jartzen ziotela, jendea beldurtzeko. Orain Estatu Batuetan egiten den Halloween-en jatorri ote? Merezi du beste egun batean Joakinari testigantza hau jasotzea. Honek ez du balio, ez baitago kamera aurrean eta mikroarekin.

Inozentekeria

Transkribapena

- Jode, eskola... Esmalteiko almazenin parin zeana, Aierbena zen, ez?
- Bai.
- Aierbenen eskola. 'Ta joe, muti kozkorrak zea eunin, inuzente eunin,
gu leiyotik beira eoten giñala 'ta bi errialekuk xolua 'ro, erdiyan zolua izaten zuten 'ta puntapisakin kamiyun 'ta jarri 'ta... Birian amakin batek pikatzen zun aittu!
- A inuzente!
- Inuzente eunin. (...) josita jarriya 'ta beák eskolatik zalatan 'ta jon 'ta tak tira 'ta ....
- Orain ere iten da, e! Orain pegamentukin.
- Pegamentukin! Ordun, ordun xulotik puntakin jotzen zun (...)
- Garai hartan ez zen pegamentuik izango 'ta!
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-042
Pasartea 0:06:10 - 0:07:00 (0' 50'')
Laburpena Inozente egunean mutil kozkorrek egiten zutena: bi errealekoa iltzearekin lurrean josita jartzen zuten.

Transkribapena

Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-042
Pasartea 0:02:20 - 0:06:10 (3' 50'')
Laburpena Pitxar botilaz ari dira. Gaur egun ez daude, baina lehen ohikoa zen. Neurriez ari dira. Lehendabizi pisuarena: gaitzirua, lakaria, anega, arroa, karga... Neurriak: kana. Dirua: sosak, txakur handia, bi sosekoa, errealak,..

Pello Errota eta Txirrita

Transkribapena

-Benga bota Rufino! Hasi berrikotik mesedez.
-Maiyatza da 'ta, orru haundiyak
atera zattu larrian
atzian behar luken puska bat
lastima zakala aurrian.
Nere erdiya ixten ez 'ta
ez da konforme parrian
tontor haundiya bajatu zaigu
ez dago leku txarrian
-'Ta hoik zeiñek jarri zittun?
-Pello Errotanak izango zin hoik. 'Ta geo bestik bueltan:
"Konprenitu ezin dezuenari
esatia alperrik ta
Astutakua tratatu nazu
Joxe Manuel Txirrita".
Gaizki san dut.
-Lasai, lasai.
"Bitan haundina zein ote gera
hanketan perrak jarrita"
Horrengatik gotu zitela. Biño, kontatu ezin dut.
-Lasai, geo gotzen zanin bota 'ta nik jarko dut ongi geo.
-'Ta hoi nola torri dik burura oan dela humbeste urteko bertsuk?
-"Komprenditzen ez duenari
esatia alperrik da
gauz horregatik atera izan deu
lehen 'e hamaika errita
astotako 're tratatu nazu
Joxe Manuel Txirrita
Bitan haundina zein ote gea
hanketan perrak jarrita"
Txirrita, pisoz galanta hua! Librun letu dutela nik. Bi tipokin disputan hasi Txirritan 'ta pittar bat ardo jokatu. Biyek haimbeste pisatu 'ro ez. Txirritan beste biyek haimbeste. 'Ta gehiyo pisatu!
Beste biyek biño, pena errakin patu 'men ziyoten pittar botilla.
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-042
Pasartea 0:00:00 - 0:02:20 (2' 20'')
Laburpena Pello Errota eta Txirritaren arteko bi bertso bota dizkigu Rufinok. Txirritak egindako apustu baten berri ere eman digu.

Gaztelaniaz jakin ez

Transkribapena

- Jueza honek esan duna, hua... Hua zen, ez dakit zerta jon nitzan ni juzgaura. 'Ta Beinzarreku hoi, emakume hoi han tokatu 'ta, paperak ittea torriya, gaiñea gizona hilta.
- Gizona hil zenin paperak ittea.
- Paperak ittea torri 'ia 'ta, hitzik 'e jakiñ ez kastillanoz Beinzarreku horrek 'ta ni han sartu 'ta san ziun gui: "esto y esto ha venido esta a hacer los papeles y aquí no está en el registro." Ni 're sekula jon gabia naz, e! Ze juezak eondu zin.
Apuntik ez juzgaun harren gizonanik. 'Ta, bikaiyun itxea jon 'ta atetzeko, zea harrei... Maitxo 'ro dula du izena Beinzarreko harrek?
-Bat bai, bat Maitxo zen 'ta bestia (...)
-Bai, eta esan 'ta enteintzen ez hitzik 'e. 'Ta nei san zian: "explícale esto y esto, que vayan del parroqui que se quede allá!" Esplikatu niyola nik 'ta han jon zela. Ez jakitti hoi 're...
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-041
Pasartea 1:00:04 - 1:01:05 (1' 01'')
Laburpena Behin epaitegira joan zen Rufino eta han gaztelaniaz ez zekien herritar bat zegoen. Bera Errenterian lanean aritua izaki, hobeto moldatzen zen eta epaileak esaten zuena itzultzen aritu zen emakume hari. Garai hartan asko ziren erdara ez zekitenak.

Bertsolari franko

Transkribapena

- Xoteonin goiz batin par errak in izandu genittula! Seitako mezatik torri 'ta, gu kafia hartu Anixetanin 'ta Xoteonea torri 'ta, Uztapide difuntua, Baxerri, 'ta Tomas, zea Xailpuru 'o, Balentin...
Bestia aztua dakat nik. Gau pasa iñak! Hiruak, jo! Haik parrak, haik bertsuk! Balentin erki aitzen zen bersutan, e!
- Geo parra in beak! Mitxelena bezela.
- Jo! Honoko bertsu hoik 'e kantatzen aittu zin hola hemezortzi urteko Sermoiya 're itten zun zeak Balentiñek! Gauza txarrak pentsatzen zila 'ta nola aittu ga leno saten, 'ta bestik Baxerrik in zula, jo! Sermoi bat in zula Baxerrik!
-Jakiña Baxerri ordun (...) karretera itten, Baxerri hor eondua da!
- Krixoxtimo bestia! Krixostimo bestia! Laugarrena baitezuten 'ta... Aber noizko kontuk din, e! Uztapide ezkondu biño lenoko...
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-041
Pasartea 0:53:39 - 0:54:50 (1' 11'')
Laburpena Rufino gogoratzen da behin Altzibarko Soteronen Uztapide, Basarri, Sailpuruko Balentin eta Krisostimo elkartu zirela. Gaupasa eginda zeuden, eta haiek bertsoak, noski.

Transkribapena

Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 3
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-041
Pasartea 0:50:00 - 0:53:40 (3' 40'')
Laburpena Denak hitz egiten. Bertsolariak non aritzen ziren. Mitxelena eta Basarriren arteko ika-mika ezaguna.

Kazkazuriren ilobak

Transkribapena

- 'Ta ordun osaba hasi zen 'ta geo zui ze in zizun, 'ta geo zuk 'e afiziyua eukiki 'ta...
- Harrek 'e osaba bersolaiya zun. Zurkoko zea,
- Kaxkaxui.
- A...! Zurkoko zea zun? Zue osabak zun hua osaba?
- Bai.
- A...!
- Aman anaiyak. Amona, gue amonan anaiyak zin haik.
- Kantatuz hori ikasi iten zen? Itxian ikasi eta okasioa zenean...
- Amakin bat... Sozidadin 'ta amakin bat kanta kantatzen genun hor (...) difuntuk eta.
- Biño harek berezkua zun bertsua, ez?
-Zeiñek?
- Osabak, osabak.
- Antoniok eta.
- Zurkokua, berezkua, bai.
- Haik beák berriyak itten zittuzten.
- Haitakuk azkenekuk jarriyak dia, zea... Bersuk baia "hamazazpi urtetan nik nuen segida, neska gazte guztiak neroni begira, lurrik ikuttu gabe, gorputzari jira, orduko harrokeriyak asentatu dira." Hoik dia hain anai batek handik jarriyak, Ameriketatikan. Sei berso dia hoik
- Bai, hoi jasuk 'ttute. Hoi bai, Lekuonak eta hoik jasuk 'ttute.
- Lekuona honea torriya da behiñ biño gehiyotan, tortzen zen bersuk zeatzea. 'Ta hola papera denetatikan. "Hoik gorde iñ, e! Hoik jaso hoik, hoik asko baliyo 'ute 'ta!"
- Bai, bai. Hoik gaur egun ...
- Bai, haik estimatzen zittuzten gauza hoik erki, Lekuonatarra hoik. 'Ta gaiñekun, zea... Hola jasotzeko 'ta bai, biñon torriyik eta ez al... ez al 'zute?
- Nik ez dut etorriyik. Geu lengusua zen, frantsesa...
- Etorriya badu... Andriai erritan hasten denin etorri ona...
- Frantsesa, horrek izautu zun, biño Joxe Mari frantsesa, hua bersotan...
- Hua bersotan plazan 'e atetzen zen hoa.
- Hua bersotan plazan pito baliyo ez zuna ordin. Atea izandu da, biño ...
Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-041
Pasartea 0:48:00 - 0:50:00 (2' 00'')
Laburpena Rufinoren osabak bertsolaria zuen osaba: Kazkazuri. Ameriketatik Kazkazurik jarritako bertso ezagunak aipatu ditu, baita zati bat kantatu ere. Bertsolari batzuk aipatu ditu: Uztapide, Frantsesa.