-Gaiñea harrek haimbeste urtian gauza pillerra kusko zittun.
-Jofa! Hua... Gorra zen amona. Harren kuartoa ni sartzen banitzan, bale.

Beste anaiyen bat sartzen baldin bazen "Alde in zak hemendikan!" Makilla 'ta "Alde in zak hemendikan e!" 'Ta da bialtzen zittun 'ta ni sartzen banitzan kontentu.

-Zukin konfintza gehiyo.
-Bai. 'Ta bazkaltzen 'o afaltzen 'o ai bagiñan beti ne onduan jarriko zen.
-Hara.

-Ne onduan 'ta nik beti saten niyon eozein gauza hola: "Amona oaiñ 'e dios erra pasa da!" 'Ta: "Zer duk? Eon hai ixillikan! Zer duk?"

'Ta: "Oaiñ 'e zea bat amona bat espostu da zea mutilla gazte gaztiakin". "Eoñ hai ixillikan amak aittu gabe! Eon hai ixillikan!Eoñ hai ixillikan amak aittu gabe!"

-Zu harrei toritzen.
-Ni hola 'ta hua berriz 'e neana, hua beti ne onduan jarko zen afaltzen 'o bazkaltzen 'o.
-Harrek erki pasten zukin! Jo!

-Ongi eoten zen nekin amona. Dembo batian artajorran hua, eun guziya artajorran igual pasten zun! Garaiy haitan bakizu dena artua itten zen! Amona eun guziyan igual artajorran aitzen zen.

-Bea bakarrik igual?
-Bakar bakarrik igual. 'Ta atsalde batian jon naz siesta, zea kontabandun ibillita 'ro. Ordun siesta in 'ta jun naiz amonangana:

"Dios, laundu ber ziot pixka 't 'ta ospa" 'Ta jun naiz 'ta: "Amona! Noizpaitte esnatu naiz ni 're, kriston siesta in det. Lo in det". "Lo in al dek? Hoi ez dik iñork kenduko e!"

-Beste eozeiñek errita mango zun.
-Jo zembaittek (...) zerta... zembaittek biño horrek: "Hoi ez dik iñork kenduko e!" Seriyo, seriyo.

-Jo, patzarako emakumia! Joe.
-Gue amak gorra saten zun zela, bai. Eskola 're jon nahi ez 'ta hoi makillakin igual joten 'men zela atzetik seika Karrikan pasa arte.

-Bai e?
-Bai.
-Amai 'ta o zueri?

- Amai, amai.
-Amai.
-Bueno gue amai.
-Bai, bai, bai, amonak zuen amai.

-Bai.
-Bai e?
-Bai.
-Jo...

-Holaxeko kontuak.
-Zer da aspaldiko baserriya 'ro Etxeberria?
-Hau?
-Bai

- U! Auskalo noizkua den hau! Hau, gue amonai nik aittu izandu yot, hau garai batian hor haunzko aldin, trenbide haunzko aldin, hor baia paeta zarrak eta oain 'ta, hor moruk ibiltzen 'men zila, moruk lan itten 'men zutela.

'Ta geo hau olaetxia 'ro eukitzen 'men zuela 'o, trasteiyakin 'o olaetxia 'ta, nik hola aittu izan yot harrei lehengo zeak saten 'men ziyotela 'ta.
- A! amonak saten zittun hoik?

- Amonak bai.
- Eta trenbidia zer da? Hemen errekan ondo-onduan?
- Trenbidia bai, hemendik bistan do, haunzko aldin, trenbiria...

- Ikusten den zea hoi da, trenbidia izandua?
- Ikusten den zea hoi da trenbidia izandua, hortikan zeara Zorrolaiño, 'ta geo hortik planua zeara Zaldingo hegiya horta, geo handik zehar-zehar-zehar berriz Zaldiñen barrena zeara sartzen da...

Dios garai batin ibiltzen giñan aixa asko hor... goiko gaña harrek nola dun 'de izena... Bianditz aldea sartzen da, Biandizko beko lepuan tunela du 'ta geo Eskase aldea atetzen dena,

Eskase aldetik berriz zehar-zehar bidia.
- Biaje erra eamaten zun harrek e?
- Zeñek?
- Trena... zea harrek.

- Bai. Hoi, planua habetan 'ta karretia izan behar zun hor zean, paetak hor dozte zea karretian iyotzen zena gora. 'Ta geo beste planua...

Hemen Biandiztik hononzko hegiya horrek ez dakit nola dun izena... hor behintzat beste planu bat hola 'ta.
- Zu hua ez za gotuko martxan 'ta?

- Ez, hua ez. Oain, hor ibiltzen zen makinixta bai. Altxikikua baitzen aittona hua. 'Ta Altxikiko Maixtenen gizona izan ber zun hemen makinixta ibiltzen zena.

Erretratuk hoinak bazian garai batin Altxikin miño honezkio...
- Non 'te ia? 'Ta ordun amona 're gotuko zen.
- E?
- Amona 're gotuko zen?

- Amona bai goatuko zen.
- Ama 'ta 're bai?
- Ez, ama ez.
- Haik ya ez. Haik e' zuten izautu.

- Ez, ez, ez. E beñe aittu. Miño amona bai, amona goatu ber du. Harek esplikatzen zittun batzutan hola...

-Zazpi anai 'ta arreba zian hoik.
-Hara!
-Bai. 'Ta hemengo gue attona hil zenian, hoik zazpi anai 'ta arreba. Hemengo attona hil zenin

Gue amonan gizona. Attona hil zenian, zea 'men zian zazpi anai 'ta arreba 'ta gaztina hirurogehi urtetik gorakua. 'Ta erretratua ate ber ziyotela.

'Ta kalea 'ro jon 'men zin 'ta iñun 'e erretratuk atetzeko makina bat ez 'men zuten harrapatu. Bai, hala saten zun gue amonak 'e, beak 'e saten zun, bai.

-Joe, kaleiño jon 'ta erretratua atetzeko makinik ez.
-Erretratua ... Bai bat Frantziyan 'o, bat 'o bi ez dait zer zin Frantziyan?

Frantzira junak hemen kontrabandun zeiltzala 'o karabinerui borrokan ibilli 'ta eskapo in 'ta hola ibilliya, bat behintzat tipua izan ber zun.

Hemen juntatu omen zian, hemengo attona hil zenian 'ta erretratua atetzeko zeaik ez. Gue amak hola saten zun. Joe...

-Ordun amona 'ta zin hemenguk?
-Bai.
-Amona zen hemengua?

-Ez. Hemengua, attona zen hemengua.
-A! Attona zen hemengua?
-Bai zertik besti hoiyek zea zin Axeitarrak, hemen Irastortzak nola dia hemen? Irastortza zea hauek ...

-Zea 'ta Urzelaitakuk 'ta hoik?
-Urzelaitakuk 'ta, hoin, Urzelaitakua Bitorio nola hil da oain berriro?
-Bai.

-Horren atta 'ta gue amona anai-arrebak.
-A!
-Zazpi anai. Bestia zen Altamain, hemen Altamain. Altamai bada txofer 'ta ibiltzen dena mutil bat?

-Bai.
-Pues hoi 're Altamaikua, Irastorza.
-Bai.
-Hoik Urzelaitan, Altamain, Galtzaberrin, bestia Enparanen zean Ergoiñen bizitzen zena.

-A enakin.
-Hoik anaiyak hemen, zazpi anai zien behintzat.
-Bai, bai.

-'Ta hemen bueltan behintzat batzuk. Frantzira junak ez dakit bat 'o bi 'o ze saten zuten.
-Attona zen hemengua?

-Bai attona, ezkerra. Ezkerra saten ziyoten.
-Deittu itten ziyoten?
-Ezkerra 'men zen bea 're 'ta amona 're hala zen guria ezkerra.
-Hara!

-Hua, iitiya 're ezkerra, ezkerrez jiria eukitzen zun 'ta dena ezkerrez. Zea paoxak atetzen 'ta zelaiyin ezkerrez dena.
-Ni 're hala naz, ezkerra.

-A, ezkerra al za zu 're?
-Bai.
-'Ta ordun senar emaztik zin ezkerrak biyek?

-Bai.
-Kasualidadia!
-Kasualidadia!
-'Ta geo zuek ez al zazte ezkerrik ate?

-E?
-Zuen artin ez al da ezkerrik?
-Gue zeatan hemen ez, biño zea illoba dugu guk ezkerra jatorra.

-Nik ez nun izautu biño, bai.
-Don Julio bai, bai. Hoi honea gue amonangana tortzen zen askotan.

'Ta: "¿Pero que le voy a poner yo a esta ahora? ¿Qúe le voy a poner?" Saten zun "¿Qúe, pero qué? Si está más fuerte que yo"
-Saten al zun?

-Bai. 'Ta gue amak: "Ya le pondré yo" 'ta txokolate ontza bat lau puxka in billu-billu-billu in 'ta: "Ba oaiñ 'e jarri ttu ba zeak meikuk holakuk jarri ttu"

Meikua beko erreka biño lenuo, bea leiyotik beida: "Trompeta, trompeta" beai kantari, atzetik amona.

'Ta gue amak hoik geo billuta zeak eman ttu (...) zeak.
-Be ustez pastillak man ziyola.
-Bai.

-Bai. Haik ogi koxkor batekin 'ta ardo pixka 't eaten bazun yasta!
-Sendatua.
-Sendatua.

-Trompeta, trompeta.
-Urte pilla batin bizittu zen.
-Amona?
-Noventa y seis años.

-Ui!
-Kumplittu 'ta zazpi ittea zijula e! 'Ta hil zen eunian 'e ni lanin neillela illunabarrin torri nitzan 'ta amak san zin:

"Amona, ez dakit, gaur motel xamar dabil! Zea be in berrak eta denak in ttu kafesniak hartu eta denak in dittu goizian" Biño oyin geldittu gabia zen e!

"'Ta kafesinak hartu 'ta denak in dittu 'ta erretiratua do oan 'ta meriendatzen 'ta 're aittu da 'ta" 'Ta zea baezpa Txaparren arreba bai Txaparren bizi zen

Xaldin zea horrekin espostua, hil zen hoa 'ta. Baezpare san in ber yot hoiri 're 'ta torri 'ta hemen afaltzen 'ta hemen ai gala. Ordun zea zen sukaldeko atetikan ikusten zen harren kuartua.

Zean zen hor, aldi hortatikan. 'Ta kuartoko zea atia hoa irikiya utziya. Hantxe zon holaxe amona 'ta halako batin besua xintxilikan 'ta: "Oi! Besua xintxilik jarri du horrek oan 'ta!" Adios.

-Hara!
-Akabo hura. Biño goizin jaikita 'ta hoi bizitzia da e!
-Bai.

-Bai, bai. Gue amona bai.
-Hola erki e! Hola hil...
-Larogeita hamasei kumplittuta e! Hamazazpira zijuna e!

-Behiñ 'e oyin eon gabia!
-Behiñ ez! Eun batin hemen, ordun atian zeak eoten zin gaintikan hola erdiya irekitzen zena 'ta.

-Bai.
-Atia, atia zea hontaka 'ta geo bentanilla haundi batekin 'ta. Guria behintzat hala zen hor entradan.

'Ta eun batin haizia! 'Ta ze in du? Atia hura jo zun kopetian 'ta: "Oandikan ez dit holako kopetezurrekoik hartu!" Buillaka aitzen zen 'ta hurrengo euneko ya dena kantari.

-Gorra emakumia!
-Gorra? 'Ta bixkitakua gaiñea!
-Gaiñea?

-'Ta hoi oso exkaxa zela 'ta be anaiya biño lenoztik bataiyatzea eaman 'men zuten. Seittun bataiyatu in ber zela hua 'ta jaiyo orduko bataiyatzea eaman 'men zuten.

-Hara!
-Han 'e bazen despiste errakin.
-Joe! Ordun zin anaiya 'ta, anai-arrebak bixkiyak.
-Bai. Zazpi anai ...

-Bestia eondu zena meikua hemen geo Castro.
-A ez dut aitzia.
-Mutilzar bat. Hua berriz erbizakurrak hartuta tortzen zen. Ixtai amurratua.

-Ai kauen!
-Erbizakurrak hartu 'ta pozik lotu erbizakurra 'ta uau-uau-uau zakur zaharrakin!

-Hua ze ibiltzen zen oiñez 'o hua 're zaldiyan 'o ibiltzen zen?
-Ez hua oiñez jenealin. Zakurrakin mendiyan ibiltzeko. Geo erbitan ibiltzen zen hemen.

-Ordun harrek lana 'ta ehiziya 'ta dena itten zun harrek.
-Denak aproxten zittun harrek.

-Hoi ez nun aittua Castro 'ro hoi ez nun aittua.
-Castro joe! Hua zea ematen botika gauza maten harrek hoben-hobenak, maten zittun.

Ez hola erdipurdiko 'ta zeak. "Tori hau, tori hau 'ta hau 'ta" Garestiyak 'o zin. "Ez du importik, aiba errezeta·" 'Ta ala! Mutilzar bat zen Castro.

-Ez zen Oiyartzungua izango?
-Bai!
-A! Oiyartzungua zen?

-Bai.
-Zer zen Kastronekua 'o hola?
-Ez dakit hoixe gaiñea!

-Castro zertik?
-Kastronekua. Castro, Castro zun izena ez dait. 'O ...
-Izena zun Castro? 'O apellidua?

-'O apellidua izango 'te zun ba? Castro. Geo hua klinika eaman 'ta gorriyak uste 'ut, sokakin lotuta 'ta euki 'men zuten.
-Bai e? Bea?

-Bea. Enfermuta jun ber zula harek eta anda la ospa 'ta dena zea oyian sartua.
-Ai ama!

-Bai.
-Joe! Zahartuta 'ro?
-E?

-Zahartuta 'ta geo?
-Bai. Zahartu 'ta geo eraman zuten. Bai, bai, ordun Castro, hoixek zian hemen.

-Ganzarain ' nola dia hor bi neska zahar hor?
-Bai.
-Hoin atta.
-Hoin atta?

-Hoin atta izaten zen. Hua torriko zen zaldi haundi batekin. Zaldi haundi batekin 'ta lotuko zun postiai 'ta. Zaldi gaiñian hua ibiltzen zen!

-Hua ibiltzen, baserroita 'ta meikua ibiltzen zen?
-Bai. Hua ibiltzen zen jenealin. Harrek hagiña kendu izandu zin nei.

Joe aski gaztia nitzala! 'Ta geoztik ez dut noski hagiñikan kendu 'ta. Esku zeakin, hola kla-kla, goiya 'ta bia denak jotzen zittula. Zea zen ba, este pultsua hola ibiltzen zuna.

-A! Zea Don Regino hoi?
-'Ta goiyak eta biak jotzen zittula, kosta ziyon erki ordun harei 're hagiña kentzen.

- Biño horrek, ordia, jesus, eukitzen zun arrautz pilla bat. Hola ibiltzen giñan bai.
- 'Ta gaiñekun zea, non izaten zin soiñua 'ta? Billerak eta non izaten zin?

- Aizaiñen
- Hua gotzen za zu?
- Goatuko ez na ba! Dantzan han ikasi nun nik eta! Amak aitzen banau! "Sekula ez du ongi ikasi 'ta!" sango 'u. Aizaiñen.

- Hango semik 'o jotzen zun soiñua? 'O zeiñek jotzen zun han soiñua?
- Bo, soiñu jotzailliak bazian ordun Aizaiñen laun pare bat 'o.

Pako hau 're, Ualdetxon bizi den hau 're soiñu jotzaille ona zen 'ta, Anttonio 're bai 'ta...
- Hoik bertako semik zin, ez?

- Bertako semiak hoik. Jenealin beák aitzen zin soiñu jotzen hor. 'Ta Arlepon 'e taberna erra zen ordun e!
- Bai, e?

- Bai! Arlepo? Arlepon jeneralian bokaillo jateko 'ta holakua izaten zen ona. Hor igual ibilli ber eruan baitan 'o saltoka 'ro 'ta soruan denak... 'Ta hara bokaillua jatea korrika.

- Igandero 'ta izaten zen Aizañen billera?
- San Jose eunian, behintzat, izaten zen eun seiñalatua. Gaiña apaizaiy permisua eskatu 'ta soiñua jo ber izaten zuten, e! San Jose euna, jode Garizuma!

- Maten zun permisua.
- Bai. Patu ingo ziyoten zerbatte 'ta!
- A!

- Bai, ordun ez zon bestela! Apaizak aintzen bazun, bale. Iatzia ebakitzea joteko jaitan, (...) bakizu, atta 'ta Donostiyan lanin aste guziyan 'ta

Iatzia ebakitzea joteko 're permisua eskatzen genun e! Jaitan juteko.
- Apaizai?
-Bai...

-A karo iandetan ezin delako.
-Iandia zelako. Iandian pekatua zen lana ittia 'ta.

- Zortzi ordu biño gehiyo ingo zin.
- Ez, zortzi ordu izaten genun, e!
- A bai, e?

- Bai, bai. Zortzitatik 'ta hamabita en punto, geldittu! Bai, zortzi ordo. Horrengatik ba, geo zortzi ordu itten genittunin, Arandango Joxe Luixena joten giñen artojorra illunaarretan.

Bai. Harrek maten zigun... Harrek arrautz pilla bat, harrek ehun bat oillo 'ro eukiko zittun 'ta hola siestuak 'ta paeta zulotan 'ta arrautzak hola betiak eukitzen zittun denak buelta guztiyan 'ta "aiba biña arrautz 'ta ogi kozkor bana denai 'ta artojorra!"

-Artojorra!
- 'Ta geo Santiyo eunin, Iturriozko festak, ez? Santiyo eunin... Santiyo eunian oan bodatan biño bazkaiy hobia itten genun guk ordun han harrekin. Bazkaiya ematen zigun denai eun horrekin. Oillua. Hasiko giñan oillo zopa iña, oillo zopa fideukin 'o ez dakit, kristona itten zun!

'Ta geo gaintik oillua saltsan berriz 'e. Kazulaka haundiyak jarri 'ta dena oillua! Baiño bai jan 'e guk ordun e!
- Bueno! Baita...

- Joe! Geo handikan ya kafia 'ro zerbatt hartzen bagenun Iturriotza irrintzika Ozentziyon gotik bera! Anda la ostra! Fiesteta!
- Erki.

- Bai. Biño gustoa bazkaltzen zen ordun e! Arandan ingurun ez genun huts eingo ordun bazkaldu gabe... Ezta...!
- 'Ta zeiñ joten ziñazten, artojorran 'ta ibiltzen ziñaztenak?

- Artojorran 'ta, herri lanin aitzen giñanak. Herri lanin hor aitzen giñanak denak illunaarretan jenealin horrengana artojorrara joten giñan.
- 'Ta geo harrek patu itten zun?

- Ez, ez. E? Eon, eon, eon. Ez, Jose Luixek ez ziun patzen. Geo meinda 'ta... Meinda 'ta geo bazkaiy hoiy izaten genun. Ez, Jose Luixek ez ziun patzen ez.
- 'Ta geo iturriotzea festeta.

- Geo fiesteta. Biño banketa erra maten zun, e! Jose!
- 'Ta karo, ordun gutxitan jango zen...
- Ordun joe...

- Gutxitan jango zen. Beti... Karo, oillaskuk eta hoi denak saltzeko 'ta, ez?
- Bai.
- Kalea 'ta.

- Oillaskuk eta saltzeko 'ta oillua 're asko saltzeko 'ta arrautza 're saltzeko 'ta.