Jatekoa

-

Transkribapena

Nor Urritegi Artola, Pili
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-095
Pasartea 0:28:21 - 0:29:04 (0' 43'')
Laburpena Ogia errazionamentukoa izaten zen: beltza. Txarra zen. Bazkari berezietan ogi handi batzuk ekartzen zituen aitak.

Taloak

Transkribapena

Nor Urritegi Artola, Pili
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-095
Pasartea 0:25:16 - 0:28:21 (3' 05'')
Laburpena Talo asko jana da, baina oraingo taloak ez zaizkio gustatzen. Bere amak egiten omen zituen talo onak. Hiztegia: Maira, talola, taloburniya.

Txerri-hiltzea

Transkribapena

-Prepatu 'ta in berko da dena lenoztik?
-Bai, prepatu denetik. Ahal zen guziya prepatua. Porruk 'ta (...). Hasi, txukun 'ta garbi bezeperatikan jarriyak bai. Ber zen tipula 'ta. Txikittu 'ta.
-Tipula 're asko odolkiyak itteko.
-Odolkiyak itteko haimbeste odolan zeako asko ber 'zaten zen.
-Karo.
-Asko.
-Dena holaxen.
-Karo.
-Geo 're bai lana.
-Perrejilla 're txikittu izan genun pixka 't.
-Perrejilla 're bai?
-'Ta ze itten, ze itten zenittuzten odolkiyak? Ze atetzen zen gehiyo? Txerriya hilta.
-Txoixuk 'e in izandu genittun bikañak 'ta, odolkiyak 'ta. Ni erotu nahiyan.
Kalteik itteko beldurrik izan ez nik. Biño muturrekon bat bota 'zango, mutur bana 'ro. Nik ikiarri zoratua, berriz. Ez behintzat kalteik in. Gustoa jaten odolkiya.
-Gustoa jaten denak ez du kalte askoikan itten.
-Ez, nik ez nun behintzat okerrik sumatu deus 'e.
-Errak izango zin e! Etxian prepatzen zinak.
-Itxian itten zinak bai! Haik odolkialdiyak itten zin dembo haitan!
-'Ta geo banatu 're bai txermoniyak eta, ez?
-Banatzen genittun bai. Ordun ez dakit nik berrehun kilokuk hil zinin 'ta hiltzen bagenittun e!
Nor Pagadizabal Artola, Frantxiska
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-086
Pasartea 0:02:30 - 0:03:55 (1' 25'')
Laburpena Txerria hiltzea lan handia da. Lagun asko behar dira eta bezperan ere lan asko egin behar da: porrua, tipula, perrexila txikitu.. Txerriak dena du ona; jaki asko ateratzen zaio. Txermoniak auzokoen artean banatzen ziren.

Transkribapena

Nor Pagadizabal Artola, Frantxiska
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-086
Pasartea 0:00:45 - 0:02:30 (1' 45'')
Laburpena Txarondon txerriak zituzten. 200 kiloko bi egin izan dituzte. Lan handia du txerria hiltzeak. Txerri-hiltzailea.

Altzatxikitik Saroberrekara arropa garbitzera

Transkribapena

- Jangoikuan andria!
- Bai, bai.
- Joe! Harrekin amakiña bat buelta iña no ni, Altxikitikan Oiyartzuna seitako meza.
'Ta astua, astuakin biyek tortzen giñan. Astua... zea, esniakin, 'ta goizin esniakin bajatu 'ta eliza jon, 'ta harrek beti Altzibarren zea hoiyek... Tarta zea hoitakuk 'o eoste 'izkin 'ta biyek martxa berriz mazkak ittea. Harren gain eoten zen, Antoninan gain eoten zen zea,
hua zen gaztina 'ta han 'e kastigatu (...) izaten zen zea, behi janak ittea! 'Ta beti ni harrekin.
- Ze ittea? Behi kanak?
- Behi janak.
- A! Behi janak.
- Mazka, 'o... Nola saten... Hemen mazka 'o behi jana... Belarra... Harrek belarra ebaki 'ta nik bildu. Muti kozkorra. 'Ta...
- Astuakin?
- Astuakin. Bueno gu ordun han... Nei bi bizitzatan, nei hango... Hango zea izate nitzen, Altxikin.
Bi bizitzatan, e! 'Ta Antonina behintzat beti, hua zen gaztina han 'e, 'ta beti harrek nei beti eamaten zin zeara, launtzea. Hola ibiltzen giñan.
- 'Ta zu gustoa.
- Ni jolin! Ni gustoa. Nik horrengatik Donostira ez nun jon nahi izaten geo horrea. Donostira ez nun jon nahi izaten.
- 'Ta denak kaso ingo zizuten 'ta! Gustoa!
- Bai. Bi bizitzetan. Beste bizitzakua hor, Ualdetxon bizittu zen, zea, nola da hoi? Klementina. Igual izautuko zenun, ez dakit. 'Ta harrek berriz, ordun han giñan Altxikin, 'ta urik ez zen izaten hor baserriy hoitan, (habetan) bai, bueno, ura aldian 'ta zea biño.
Haik Sauerrekako beko zokoa joten zin hortik, zea, Altzan barrena kriston birian joten zin zea erropa garbitzea 'ta. 'Ta erropa garbitzea hara (erramonen) joten zienian, astua dena erropaz betetzen zuten 'ta "Joxetxo, benga guazen" nei.
Klementinak behintzat, beti nei eamaten zin launtzeko, 'o zeatzeko, beti 'o distraitzeko 'ro.... Beti behintzat, bakarrik ez zun...
- Hua zue zea pixkat (...)
- Bakarrikan ez zun harrek 'e jon nahi izaten. Neskak... Sasoi hartakuk gaiña hor e... Bildurra izaten zutenak.
'Ta beti ni muti kozkorra. Zartayian gorri gorri gorri oliyotan ogiyak prentsatuta jarriko 'izkin, erreta, prejituta, ogiya prejittua, 'ta azukrikin bota 'ta haik paperin bildu 'ta: "Hala guazen Joxetxo, guazen zea, nekin!" 'Ta ni gustoa ordun! Gustoa bai. Ni Altxikin arront zea izaten nitzen.
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-075
Pasartea 0:12:50 - 0:15:30 (2' 40'')
Laburpena Altzatxikiko senide gazteenarekin egoten zen gehiena. Altzatxiki inguruko baserrietan ez zuten urik eta Saroberrekara joan behar izaten zuten arropa garbitzea. Ogia gorri-gorri frijitu, azukrea bota eta "Ala! Goazen, Joxetxo".

Pitarra

Transkribapena

Sardua hoa, hoa sardua zen.
- Miño gañekun patarra gehina ez? o' ze
- Pitarra
- Ui pitarra
- Pitarra bai, itten ganun barku o zeak sagardua konpaziyo batea bi barrika o' sarduakin ez,
miño geo itten zen kuela haundiya hamalau kargakua o', 'ta hua pitarra. urte guzirako.
- Len ardua gutxi geyena pitarra 'ta.
- Bai, ardoikan batez
Nor Mitxelena Gelbentzu, Joxemari
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-072
Pasartea 0:11:10 - 0:11:40 (0' 30'')
Laburpena Garai batean, baserrietan pitarra izaten zen edateko. Bidagurutzetan, bi barrika sagardo eta 14 kargako kupel handi bat pitar egoten zen urte guztirako. Ardoa, gutxiago.

Jateko ohitura aldaketak

Transkribapena

-Ui tomatik 'ta 're hemen ez 'men zin tomatia 'ta ensaladan jaten, ez?
-Ez.
-Kastillanuk 'ta hasi 'men zin.
-Hoi ni soldado neola Leonen ikasi nun e! Ez zen hemen tomate gordiñik jaten sekula!
-Ez, ordun ez.
-Ezta pentsatu 're!
Ez, ez. Nik gure ama zenai hola torrita handikan 'ta hola 'ta hola 'ta hola tomate gordiña jaten 'ta zea. Tifusa harrapatzen 'men zea 'ta ez jateko.
-Soldaduk arbiya 're jaten zuten Zabalen akortzen naz ni. Zalaira jon 'ta arbiya hartu 'ta arbiya nola jaten zuten. Labaiñakin zeatuta.
-Gordiñik?
-Gordiñik.
-Berdura gauza erra da, nahasiyan, dena nahasiyan. Menestrak berdura klase asko du, nik asko gustatzen nau. Biño kambitu gauza kambitu, netzako gauza txarraoik ez da, kambitu.
'Ta gaur gaztiak, hoik asko, jakiña lanea joten dia 'ta. Biño illunarretan nahi izan ezkeo baluke dembua.
Nor Irastortza Gaztelumendi, Maitxo ; Lekuona Artsuaga, Enrike
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-059
Pasartea 0:07:19 - 0:08:20 (1' 01'')
Laburpena

Lehen ez zen tomate gordinik jaten entsaladan. Enrikek soldaduskan ikasi zuen tomatea jaten. Hemen ez zen jaten; tifusa ematen zuela uste zuten. Soldaduek arbia ere jaten zuten.