Argindarra, dutxa, irratia...

- 'Ta zea, argiya bai al zenuten etxian?
- E?
- Argiya bai itxian?

- Argiya guk gena,
- Argiya!
- Ardiya geok jarriya genun itx itxian zea ura 'ta argiya (...) itxian zea motorrakin 'da

- Zeñek jarri zun?
- Errotaiyak errotai zarra etzenun zuk izautu ez,
- Zein?
- Hemen Astiasuinzarra, Bittor, nola Bittor? Horren attonak jarri zittun.

- Harrek esku ona 'men zun
- Bai
- Habilidade haundiya 'men zun harrek.
- Bai, atton harrek bai

- La la Labadoria, labadoria haundi bat 'ta itxin, 'ta ordun arropa ez zen izaten zeaik holako zeaik, 'ta han a be askakin 'ta beak jarriya itxin (...), 'ta geo

motorra, motorra 'ta guk zea 're otia 're makinakin 'ta 're zeakin 'ta motorrakin 're zeatzen genun makinakin zea jarriya. Korreakin jarri zea, motorrakin zea polea zea makinana 'ta (...)

- Otia 'ta otik 'ta arbiya 'ta hik 'ta belarra 'ta hola 'ta 'ta txikitzeko 'ta makinakin,motorrakin txikitzen genun (...) Horrek jarri ziun, errotaiyak.

- Modernuk ordun!
- E?
- Modernuk!
- 'Ta oan berriz zea jarriya zuten este Iberduerok jarriya zun tena, oan e' argiya jarriya zuten, oan.

- Lengua miño hobia, lengua ba, zea lehortia baldin bazen igual sekatzen zen zea 'ta deposittu deposittua bastante zea zen miño, urak attu itten zien 'ta gaizki ibiltzen giñan zeakin gaizki.

- 'Ta han izango zin baserri asko argiyik gabe?
- Ua! Hoixe! (...) Oan gehinak jarriya, oan ya Iberduerok gehinak usteut jarriyak diela oan, miño ordu garay haitan bai, garai haitan hoixe! Hoixe(...)

- Kinkillakin 'ta ez?
- Kinkillakin 'ta bai!
- Zuek hala izango zazte?

- Eez guk argiya. Nik beti argiya izautu nun gue itxian. Bai han elektrika zea Arranbiden bertan zen zea elertrikako zea
- Zentrala?

- Fabrika 'ta gio han bian e' bai, gue bi hartan errota zeneko zea hartan e', osaba Joxe Antonio han aitzen zen.'Ta han e' bai 'ta nik beti izautu nun argiya gue itxian.

Oan hola trumoiak o' zerbaitek eamanda ordun, ordun zuk esan zuna kinkiyak izaten zian etxian bai. Miño zenbait baserritan, han Aranon ez miño kinkiyakin argiya zenbait lekutan.

- 'Ta gaiñekun itturriyak eta leno gehiyo izaten zin ez? Asko lehortuk eta baia, 'o ez?
- Oaiñ utziyak dozte, utziyak. Zertikan itxea jarriyak dozte leku guzitan, 'ta...

- Guk izaten genun, han itturri bat bazen, goian, Markelen itturriya saten geniyon, Arabolazan itxe ondua hartan 'ta handikan tubei bat jarriya gue beste itxeko ataira. Han ganauk eta denak eatea hara joten zin.

'Ta itxeko ura handik hartu 'ta baldetan itxea eamaten genun.
- Gue baserritikan 'de, Okalartikan 'de, hara joten ttuken.
- Azienda zea, bai.

- Oaiñ itxe guzita jarriya do, 'ta in dia utzi.
- Urtian sei duro patu ber izaten genun.
- Urtian zenbat?

- Urtian sei duro. Urte guziyan nahiko ura eaman itxea 'ta behiak eanezi 'ta denak iñ 'ta sei duro patzen genin, ondo, jolin! Baldiak...
- Bertatik berta gaiñea zuen itxian.

- Baldiakin eaman ber ura.
- Bai, bai, miño aldian.
- Miño aldian izan ezkio.

- Geo ura goitikan pasa zenin, ayuntamentuk pasa zunin orduntxe jarri ura.
- Zuen amonak difuntak zea, hemen esniakin torri 'ta (ontziyak) beko errekatik kargatu askotan...

- Han 'ta bertan 'de bai zenbaitan.
- 'Ta bertan 'de bai, hemen 'e. Hemen 'de ura bagenun 'ta.
- Bihorrakin 'o, marmitak bete urakin atzea 'ta gotti, urik ez baizen.

- Bihorra kargatua torri eta kargatua itxea.
- Haik 'e itten zuten lan erra e, animaliyak itten zun lan erra e? Eskerrak!
- Bai, bai.

- Ordun ez zon... beharra! Ez zen ordun (...) 'ta argiya tak! Argiya pixteko zeaik ez. Oañ? Kaguen dio!
- 'Ta sua 're bai. Sua iñ in ber len. Oaiñ botoi batei manta taka! Miño...

- Dena.
- Primero hacer leña.
- Hoi, hoi, hasteko. Geo sua...

- Su bajua. Ekonomika zuna zea, hua lujo haundiya zen, ekonimika zuna, jolin! Nik gue itxian jarri nunin 're soldauxka 'ta geo jarri nun, sua. 'Ta orduko banittun zea, hogeita lau urte. Zea, su bajukin aitzen giñala 'ta geo neonek jarri nun sua itxian

'ta handik aurrea jolin! ondo, ekonomika jarri genunin, bueno!
- Jobe, (hura suan aurrin, konparaziyun). Oaiñ denak berdin!
- Gaiñekuan (otaxa) karri menditikan, suak pasatako zea, eurra,

gurdiyan kargatuta karri 'ta harrekin. Pilla iña zean, 'ta bota eurra, 'ta bota eurra 'ta... taluk erretzeko 'ta bai erra hura. Taluk erretzeko 're izaten zen, zea, pala jarri 'ta seittun erretzen tzin, bi buelta man 'ta aurrian jarri 'ta...

- Sua biziya emango zin harek e?
- 'Ta geo taluk puztu in ber izaten zun, hola, buf! Nik oaiñ ate duten tripa atera bup! eta... Talua 'ta esnia jateko erki zon hua bai. Talua erretzeko sua espeziala zen hua.

- 'Ta hemen nola zenuten ba? Hemen beko sua izango zen baita 're hasiyeran ez?
- Hemen ez.
- Ekonomika beti hok.

- Beti ekonomika?
- Itxia honek bai, honek beti ekonomika.
- Miño gaiñekutan, gaiñekutan dena...

- ..."Hik ez duk oaiñik ixkin bat 'e iñ nik aiña", behin san niyon atton batei: "Izkiñ bat 'e ez duzu zuk iñ nik in ttuten lanak, ixkin bat 'e".
- Klaro zuk: baserriya, geo zentralin 'e aitzen ziñan lanin 'o gizona bakarra aitzen zen?

- Bai, zentralin 'e eakutsi ziten, makinak manejatzen nittiñen nik denak. Bai, bai, bai, eakutsi ziten. Nik zentraleko martxa banekiyen, gizona nomattea eamaten bazuten ni gelditzen nitzan. Beno, gehiyo, beste bi gizonek 'e itten zuten lana, miño

turnun itten zuten lana. Nik kasi nun. A! Oiañ berriro torri da... san niyon... "Aizu, Okilliko berri jakin nahi luteke", bi tokitik baizen indarra 'ta oaiñ saldu in zen fabri... hura, Iberduerok saldu in zun beste norbaittei, 'ta beste aiekatik heldu zen indar harrek makina diferentia zun

'ta "jakin nahi dute" 'ta horrek san ziyon hoi Iberdrolan enpleatu 'ta "Bueno, ni Iberdrolan enpleato eondu naz miño nik deus ez dakit hemen andre bat bada, seuraski harrek jakingo 'u", 'ta honea torri zen 'ta nik san niyon:

"Harrek lanin ai baldin bada sei ordu bakarrak ttik" deposittu haundi bat zen "Makina lanin ai bada sei ordu" eta bost kilometroko kanalia zun treinta por treinta, ttiki-ttikiya, 'ta zotz bat aski ziñen itxitzeko, 'ta geo presa hutsa!

'Ta hura ne gizonak geo haundittu zun dena.
- Bai e?
- Jornalaz aparte.

- Be borondatez?
- Bai. Hura dena... haundiyugo, geo ez dakit cincuenta por cincuenta 'o ze in zuten. Gue honek, neska... oaiñ den, beno oaiñ, Goizutan bizi den Mari Carmenek

hamaika ondar karraittu ziñen mando ttiki batekin. Hoi 're lan asko iña da, asko, denak gue umik lan asko in dute. Hoik e, hamairu urtetako lanea jon dia denak gue itxian. Denak.
- Berko!

- Berko 'o, eskola miño nahiyo zutelako lanea jon, hara! Eskola...
- Bai e? Gañekun zuk eskola 'ta man...
- Bai, eskola badute. Be... nola izaten da? Eskola korrinti hori denak baute. 'Ta hola.

- 'Ta zea... Zentrala hoiken aurretikan argi korrintik eta ez zen izango, hoik izango zin lendabizikuk?
- Ez, ez, ez zen. Lemizi, ni neskatxa... beno, e'nitzan oainik, lemizi Portuberri 'ta hoita

argiya jarri zutenin deposito ttiki bat jarrita, motor ttiki batin jarri zittuzten. Zenbat urte da ba? Nik ordun zenbat urte izango nittiñen? Beno, hamasei bat urte 'o, argiyak jarri zinin han, barriyu haitan. Gañekun ez zen...

herriyatan 'ta hola bazin biño barriyutan, barriyo askotan ez zen argiyikan. Tz-tz-tz. Geo hasi zin jartzen barriyutan.
- 'Ta argiyik gabe nola moldatzen ziñazten?

- Ui, kandelakin 'ta kinkiya. Petroleokin izaten zen, kinki batzuk, kinkiyak izaten zin, muturrin izaten zun algadona... algadoiya bustiya eoten zen beti petroliokin 'ta xintxilik haik jarrita. 'Ta geo Arditturritikan torri...

karburua izaten zen 'ta karburua eosteko modua zunak 'o batzutan lapurtu Konpañiyai 'ta kandilla haik...