Irakasleak

Oinarrizkoena

Transkribapena

- A, karo, zuk nahitanahiyez eman berra zenakan erdaraz, e... Kastillanoz man berra zenakan. Eta haurrak ez bazuten
- Esto... Dotriña ez, dotriña euskeraz. Bagenun baimena.
Dotriña bagenun baimena, biño gaiñekua, ahal zen guziya... Oaiñ euskeraz barriyoku denak, baserritakuk zer! Lana zailla zen. Lana zailla zen! Biño gustoa, gustoa!
- Material dena 're erderaz.
- Dena erderaz. Con una enciclopedia, tenías de todo en la enciclopedia. Libro batekin tema guziyak han zenittun, denak. 'Ta geo matematika asko problemak itteko 'ta Bruñol librua ibiltzen genuna. Zertikan matematika asko zeatzen zen, manejatzen zen.
Gehina eskribitzen 'ta letzen 'ta zeatu ezkio, gaiñekua ez ziyoten haimbesteko importantziyik ematen, biño letzen 'ta, baserriko kontu hoik, 'ta txekor bat saldu 'ta harren kontua atea 'ta, holako...
- Bai, bizimoduko ber zin zeak.
- Hori da.
- Bai.
- Hori da.
- Hoi jakiñ ezkio. Geo gaiñea gurasuk... Hoi da, ez? Nahiz 'ta... Ordun ze izaten zen, hamalau urte arte?
- Hamalau, hamalau.
- Biño askotan ya hoi jakitten zenin, atera 're bai eskolatik, ez?
- Bai, bai! Aurrea seittu nahi zunak. Hamabikuk bazin ya, kompazio batea, modua zunak.
Nor Berrondo Iartzabal, Luixa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-043
Pasartea 0:40:00 - 0:41:25 (1' 25'')
Laburpena Dotrina euskaraz emateko baimena bazuten, baina gainontzeko guztia gaztelaniaz irakatsi behar zen. Leitzen, idazten eta txekorra saltzeko zenbakiak egiten jakinez gero, nahikoa izaten zen.

Gaztelaniaz

Transkribapena

- Deustako baliyo zuten, tripako miña baldin banu 'ro... Hain itxea joten nitzan, e! Eta ordun filan, errespetoz sartu ber izaten zin. Eta arratsaldin... Goiza baldin bazen, goizin, buenos días 'ta, dena erderaz in ber zen ordun! Euskeraz galaziya! Nahiko itten genun euskeraz, e!
Haik hazteko ke remedio te iba a quedar, en fin! Eta gurasuk 'e gehina esijitzen zuna hoi zen, e! Erdera gutxi ikasten zutela! Gaizki ikusiyak! Leno be burua gezki ikusiyak!
- Karo berrak...
- Eta mutiku horrek beti saten zun, harrek beti "buenos días" 'o eta nik "felices" esaten 'ta, amana jon 'ta eun batin: "gue maestra hoi zer den, goizin san buenos días 'ta "que dices"! eta arratsaldin san buenas tardes 'ta "que dices!".
- Harek hoi ulertzen.
- Zea 're bai potoko potokua zen, 'ta gerra dembun potokoik ez zen, e! Más bien flaquitos, pero él todavía le veo terziopelozko txaleko batekin, auskalo, amanakin,
ordun aprobetxatu itten zin 'ta! Un salao! be tripa haundiyakin 'ta Koxmito nik... Ez jakittetik ze jaten zun, biño, "zuk ze itten zu horren..." Gaiñea kolore batzuk 'ta "horren potokua eoteko?" 'Ta "nik potajia 'ta gisarua!" Los crios son salaus!
'Ta mutillak gehiyo gustatze 'izkit neskak biño, askoz 'e gaiñea, e!
- Zertik?
- Más brutos, pero más nobles.
- Jatorraguak dia.
Nor Berrondo Iartzabal, Luixa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-043
Pasartea 0:37:20 - 0:38:55 (1' 35'')
Laburpena Gaztelaniaz irakatsi behar izaten zen eta gurasoek ere hori eskatzen zuten.

Heziketa

Transkribapena

- Ordun ez zen rekreoik, e! Pentsa 'zu noaiño giñan, ni baserritik heldu nitzan, eta umik ne zai zozten ya atian batzuk, behintzat, 'ta Don Regino meikua. Motua geldittu 'ta (...) Ui ama! Ze iñ ote 'ute hoik? Ze iñ ote 'ute? Eta ni ailletzikin aiyo in nei 'ta martxa. Eta san niyoten:
"Ze iñ 'yozute, zer zenuten Don Reginokin?" 'Ta... Izena ez naz gotzen, biño san zun: "'joder', san du batek". 'Ta ordun meikua geldittu 'ta: "San 'zak berriz!" Uaiñ san ber hoi! Denak bocajarro, denak bocajarro! Ordun protestaik ez zen eskolan, e! Al contrario, gor iñ e! Gor in! Biño jo ahora...
- Beste aldea gehiyegi.
- Geo, oain dona da, dena graduatua, numero jakiña, san nahi zattut, dena klase bera... Leno, berriz, dena difente 'ta deneta ailletu ber. 'Ta ez dela demboik, akortzen naz, komon bat bakarra...
Nor Berrondo Iartzabal, Luixa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-043
Pasartea 0:34:55 - 0:36:10 (1' 15'')
Laburpena Aldaketak: helduei errespetua, irakaskuntza...

Ugaldetxon maistra

Transkribapena

- Hoi ze izan zen, gerra bukatuta geo san nazu?
- Bai, bai. Oi, ya tenía título! Titulua izatikin! Geo...
- Lendabizi Parandan'o hasi ziñan, ez?
- Bai. Konforme, biño eskola erekitzeko laundu zin asko apaiza batek. Apaiz batek Irigoiyen. Don Pablo ez al 'zu... Zuk ez. Aitzia! Anaiya zun kontzejala 'ta harrek asko, tramitaziyua harrek laundu zin hua zeatzen. Gaiñekun papera mordoska bat in ber.
Biño ezin deus kosta ez zien. Tokiya zen ttikiya, jende asko barriyotatik torriya. Gaixtua nitzan, biño torri itte'izkiten! ¡Más salaus que ni sé!
- Ez ziñan ordun hain gaixtua izango!
- Orduko gurasuk haurrai gor ittia nahi 'zaten zun, e!
- Hortan 'e difentzi erra bada!
- E? Ordun! Ui, Uaiñ! Nei gaur geo fusilatu ziten! Saten dut.
"¡Menos mal de buena me libre!" Uaiñ, tampoco komparatu 're ez, hamabost eun, nik laroeitik gora izan izandu 'ttut, e! 'Ta kartillatik hasi 'ta hasta donde llegues.
Nor Berrondo Iartzabal, Luixa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-043
Pasartea 0:33:30 - 0:34:40 (1' 10'')
Laburpena Ugaldetxoko eskola txikia zen, baina 80 ikasletik gora eduki izan ditu. Gurasoek haurrari gor egitea nahi izaten zuten.