ane lardi enbil-k bidalia Ar, 09/29/2009 - 10:35-n
Forma mugatua:
Lengusua
Kategoria gramatikala:
Izena
Batuan:
Lehengusua, lehengusina.
Esanahia:
Gazteleraz:
Primo, prima.
Jakingarriak:
Oiartzunen ez da ohitura "lehengusua" eta "lehengusina" bereiztea. Hala ere, bereizketa hau egiteko joera handituz doa gazteen artean.
Ikusi | Aipamena | Hiztuna |
---|---|---|
Aipamena ikusi | - Pamplonako alaba zen gaixua, honezkio hilla izango da. Nik eun bat faltatzen banun, errita maten zin, e! Ne burua ez zela... Ez, nola ez nitzan eskola jon? 'Ta ui, nola lengusu baten itxea joten nitzan han haurrai kontzea:9456], 'ta ne burua ez zela haurra kontzeko:9456]! | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
Aipamena ikusi | - Haurrai kontzea 're lengusun baten itxea tortzen... ez dakit zembat ume bazittun 'ta. Gue amak illoba zun hua 'ta pena maten 'ta ni bialtzen niñun 'ta maextra enteatu 'ta ne burua ez zela haurra kontzeko:9456], e! 'Ta itteko fabore eskola bialtzia. Atzea eskola! | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
Aipamena ikusi | - Kontxuelok 'e polittak askuak eukitzen zittinen. - Gue lengusuk 'e bai, Carmenek, nola bordatzen zun. Politt askiyak. - Carmenek itten zittinen... jolin! | Manterola Arrieta, Maillolli |
Aipamena ikusi | - Bai. Carmenek oso erki itten zinen bordatu. - Zer zen, auzuan norbatte josten eakusten aitzen zena? - Bai gure lengusua. | Manterola Arrieta, Maillolli |
Aipamena ikusi | - Honen lengusua. - Bai. - Hara! Heldu dun hau berriz. 'Ta oso ondo e. | Manterola Arrieta, Maillolli |
Aipamena ikusi | - A! - Kambiyua in ber zuna erretiratzeko ya eta ez joteko geo attak eta arropak eta denak... Hor bazin zea, Paul Urriolabeitian lengusuk, bian bizitzen zin, gaur hor zea dago, bankua dago, | Sagardia Olano, Maitxo |
Aipamena ikusi | banko gipuzkoano 'ro ez dakit zer den hor. Eta hor bizitzen zin Paulen lengusuk 'ta sailla gaitza zin, mutil sailla gaitza zin haik ere. Eta hain arropak jantzi, attak gorde benak, baiño zeak, hoik besti hoik, hoiyen arropak jantzi 'ta haik bai firme han. | Sagardia Olano, Maitxo |
Aipamena ikusi | - Zeiñek ingo likek? Andre bat zen Gariñokua. Bea, zea pasa, polio 'ta elbarra geldittua da, Arruabarrenakin espostutaku hoitakua da bea horren lengusua 'ta. Hoik joten zin Ugaldetxoa eta elbarrittu horren ama karro batin marmitakin topoa. | Berrondo Iartzabal, Luixa |
Aipamena ikusi | Zeatu, beltza! No. ¡Se pasó hambre! Ordun baserriyan txokorra 'o hiltzen zenun, zertik guk zea, lengusua, beno, aman lengusu, lengusu lengusua 're ez zen, urrutiyokua zen, biño ongi tortzen giñan 'ta harrek jakiya prepaatzen zun, biño harrei bultzatzeko 're... | Berrondo Iartzabal, Luixa |
Aipamena ikusi | zertik hoik lengusuk battuzte Garrokuk Donostin eta abenidan dijula eroi zorrua 'ta lertu! Utzi beri hala 'ta martxa aurrea! Martxa aurrea! Pena errakin! No, la vida ha sido... | Berrondo Iartzabal, Luixa |
Aipamena ikusi | - Bai, - Trambia hartu 'ta Donostira. 'Ta han tamborrada hamabitan 'o hasten zen 'ta nik lengusun... Ne aman lengusu propiyuk zin Donostiyan, Mirakrutzen bizitzen zinak, oaiñ hillak dia. | Iragorri Iriarte, Frantxiska |
Aipamena ikusi | - Txampaiñekuk! Bai, bai, Txampaiñekuk! Ama difuntak Xelodin zun izena eta lengusua hor... Hemen hil zenak Maxpa. Plantxadora zen. Elizako arropa guziyak denak beak plantxatzen zittun. | Zubialde Olaskoaga, Kaxilda |
Aipamena ikusi | - Bai, bai. - Biño hora zer zen, e... Gizonan arreba? 'O lengusua? - Lengusua. | Zubialde Olaskoaga, Kaxilda |
Aipamena ikusi | - Lengusua. - Lengusua, lengusua. - Hoi da, zure gizonana. | Zubialde Olaskoaga, Kaxilda |
Aipamena ikusi | - Bai, ne gizonan lengusua. - Oseake Larrazabalekuk eta Garatekuk zin lengusuk. - Garatekuk lengusuk zin. Holaxe biltzen giñan. | Zubialde Olaskoaga, Kaxilda |
Aipamena ikusi | - Amautxiya nun ne lengusu baten ni bezela izena zuna, Joxepa. 'Ta harek zun berriz be anaiya. Denak hillak! Ni aquí estoy la vieja. | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
Aipamena ikusi | - Gurutzea 'ta Ergoina 'ta re bai? - Bai, bai. Bai, Ergoina gutxitan ni. Behiñ 'o jon izandu nitzan. Han taberna batin Bialden 'o, lengusuk nittun, 'ta lanea! Fiestetako partez. Haik 'e hil zin 'ta... Ni hazitako geldittua hemen. | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
Aipamena ikusi | - Gaztiak akaso Batzokiko zea izango zuten, biño... Behintzat, politikan asko sartu ez. - Biño garai hartan igualtxo zun. Iozeiñ eamaten zuten, ez? - A bai! Bai. Asko afusilatu zuten. Gui, Donostira jun giñan lengusua 'ta biyek relojei batea | Bikandi Aristizabal, Maitxo |
Aipamena ikusi | - 'Ta haik gelditzen zian hiru. Hiru anai... Bi anai zarrenak hamaika hilabete, hamabi... gutxi! Difentzi ttikiya 'ute, zuten. 'Ta lengusua pixkat zartxio hiruak. Denak hola biño. - 'Ta hua zuekin? | Bikandi Aristizabal, Maitxo |
Aipamena ikusi | - Ez al zenun izautu moniato? Joe! Nik zue lengusua, Lutxi, zen guekin aitzen zena eta (...) Etxeberrikua. 'Ta harren partik eta hain itxea jun 'ta hain moniatuk eta denak karri 'ta. Gosia! Mekauenlaletxe! Ordun pasa genittun guk errak! | Arbelaitz Sarasola, Rufino |
Aipamena ikusi | Zakiyena beak, nik... Monjetan ikasi nun bordatzen, eskuz in nittun eta oantxe arte, oan 'e badozkit... E... Mantela, berriz, lengusuk in zin puntokruzen eta gaiñeko maindire eta tobailla 'ta hoi, berriz, nik in nittun. Eta geo pues ohittura hoi genun, gordetzeko. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
Aipamena ikusi | - Bai, bai, bai. Eta bueno hemen laun bat eta "bueno benga zea". Nik uste 'ut gustatu itten zila. Eta geo aman ahizpa bat Errenteiyan zun harrek launak pelukeiya zutenak. Bai pelukeiya jarri zuten. Bi lengusuk. Biyok. Oaindikan nik... Pelukeiya oso oso oso oso matte dut. | Aduriz Lopetegi, Mañoli |
Aipamena ikusi | - Gue lengusuk, Esnabirekuk beak 'e, hala zin. Gurasuri 'ta zeai, atton-amonai beorreka beti haik. Bai. - Hoi 're askotan sate 'ute konfintza falta 'ta zea 'ta... Ohittura bat. | Lekuona Artsuaga, Enrike |
Aipamena ikusi | - Bai. Biño beti nun goua hua ikasteko. 'Ta ze "Bai, jongo za geo zea 'ta". Geo Sokolokua, lengusua 'ta Anttoni 'ta biyek, 'ta hura ibilli zen geo partikular zean eskolan 'ta zea 'ta ni miño arratsin joteko 're berandu gelditzen zen illunarrin joteko ilunbatan torri ber 'ta zea 'ta hala | Lekuona Artsuaga, Enrike |
Aipamena ikusi | - Esnia... - Ba lengusua zun Belderreiñeko lengusuak gue amak. Zeanak... - Feliziano 'ta alkate izantaku haik? Beldarraiñenak? | Lekuona Artsuaga, Enrike |
Aipamena ikusi | - Ez, lendabizi Larrazabalea. Bai. Eun batzuk han pasa genittun. Attan ama hilta, han haziya 'men zen 'ta asike guk (Zuberoko/Zubiaurreko) Maitxo 'ta parientik 'tugu, lenguso ttikiyak. Gurasuk zin lengusuk. Hain atta 'ta hain... Hango ama 'ro. Biñon geo ba... Gerra dembun hara jon giñan, | Saizar Lopetegi, Lorentxa |
Aipamena ikusi | - Hain aman anaiya. 'Ta ordun haren andria Luixa zen 'ta, ataundarra, 'ta gue amakin parientia zen, lengusua, 'ta famili haundiya zuten 'ta gue ama karri zuten Oiyartzuna. 'Ta beno geo bat... Gue aman goiyan pisuan 'ta atta geo torri zen ez dakit honea... | Harreguy Agirrezabala, Xabier |
Aipamena ikusi | - Handikan bai. Nik han hiru urte in nittun, eskolan han ibilli nitzan 'ta bueno ne lengusun baserriya zen 'ta hantxe, beti baserritarra. Beti gaiña akortzen naz ni han, jakiña lengusu guziyak joten zin eskola 'ta han ni (...). Ni kampokua 'ta itxekuk eskola 'ta ni, berriz beti (...) auzo guziyako (...) ibiltzen nitzan beti. | Harreguy Agirrezabala, Xabier |
Aipamena ikusi | 'Ta dirua 're non zen? Akaso ben lenguson batzuk, kompaziyo batea ze sango zaittut, hemengua izaki kompaziyo batea Bergaran 'o hor 'ta bueno lengusuna eun batzuk pasatzea. 'O osaba 'ta izeana 'o... -Bestela ez? -Gaiñekun deus ez. | Lardi Landa, Joxe Luix |
Aipamena ikusi | Eta gue lengusua, hemen hil zena, eroi 'ta bizkarrin miñ hartu! San ziyon, han zon... Gizon bat bazen eskolan ordun, 'ta harrek san ziyon: "te voy a coger en el coche," kotxia bai baizun "te voy a coger el coche y voy a llevarte al médico" | Zubialde Olaskoaga, Kaxilda |
Aipamena ikusi | "hobe zenuke bihar bertan jongo baziñake ne lengusu bat ieltsero aitzen dena bada be kontura, 'ta harrena 'ta gehiyo irabaziko zenuke! 'Ta. Geo hor torri zitt: | Arbelaitz Sarasola, Rufino |
Aipamena ikusi | - Hoi jenealin Donostira joten nitzan ni. Donostiyan nittun izeba, lengusuk... 'Ta geo haik itxea tortzen zin 'ta gu haina joten nitzan 'ta haik launtzen ziten 'ta... Askotan Donostiyan eosten nun arropa. Bai. Bai, ordun 'e itten zin (iñalak) jendik! | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
Aipamena ikusi | - 'Ta josi? Joxepa, zu jostuna al ziñan? - Bai, jostuna nitzan. Lengusuk nittun jostunak Donostiyan. Lembizi han josten nun, geo haikin ikasi nun neonek, eta neone itxekuk eta kampokuk eta itten aitzen nitzan. | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
Aipamena ikusi | Auro itten nahi izaten zun harrek 'e. 'Ta hala, beimpin hua 'ta Martin Albis... anaiya, Martin lengusua. 'Ta Peio 'ta ni. Burnaizira jon giñan 'ta han torri zin animaliyak ba. 'Ta hartu genittun 'ta han 'e gaztiak izaki. | Irazu Apezetxea, Erramun |
Aipamena ikusi | -'Ta oan bezelako telefonoik 'ta 're ez. -Ez, battugu guk e. Pranko battugu Ameriketan zeak lengusuk eta. Aman anaiyak baia, bi bazin Ameriketa jonak | Irazu Apezetxea, Erramun |
Aipamena ikusi | - Nik ez dut etorriyik. Geu lengusua zen, frantsesa... - Etorriya badu... Andriai erritan hasten denin etorri ona... - Frantsesa, horrek izautu zun, biño Joxe Mari frantsesa, hua bersotan... | Arbelaitz Sarasola, Rufino |
Aipamena ikusi | Beak 'e ez zakin gaixuak harrek 'e askoikan biño jo... Bai hoi zea zen, gue lengusuak lenoztik san dutena Fermin Calbetonen denda 'ta zuna, harren semiak eta eskolan Donostiyan ibiltzen zienak. | Mitxelena Gelbentzu, Joxemari |
Aipamena ikusi | - Ui, hemen Kamposantuko onduan Kinkirriñenetarrak, hoik Etxetxikiko lengusu propiyua zin. Lenguso propiyuk. 'Ta hura... Be lagun batei... Sorteua itten zuten zeiñek zeiñ hill 'ta Kinkirriñenekuk Txomin zun izena... Harrei be demboan izandu zun launik haundina tokatu. Beko plazan zean sorteua 'ro tiro hilta. | Iragorri Iriarte, Frantxiska |
Aipamena ikusi | 'Ta Etxetxikiko ataiyan pasa zenin, karo, lengusu propiyuk, eta gue ahizpa 'ta koñadua, birian gaiñin kuartua 'ta "Aio izeba!" eju iñ. "Ui, hoi Txomin zen!" 'Ta Txomin zen, hoixe, handikan ordu erdi... | Iragorri Iriarte, Frantxiska |
Aipamena ikusi | -Guk 'e battugu lengusuk Amerikan 'ta haik 'e oaiñ 'e eguarritan 'o jarri 'utela 'ta hemendikan 'e bai. -Interneten bidez. -Interneten bidez. | Saizar Lopetegi, Lorentxa |
Aipamena ikusi | -'Ta hain jonak...? -Errentiyan lengusuk genittun 'ta geo haikin. -'Ta jontakuk zein zin? Noizkuk zin jontakuk? Hara jontakuk, Ameriketa jontakuk? | Saizar Lopetegi, Lorentxa |