umatu

Kategoria gramatikala: 
Aditza
Batuan: 
umatu
kumea egin
Esanahia: 
Kumea eduki
Gazteleraz: 
Tener una cría, parir
Jakingarriak: 

Umatu berriya: kumea eduki berria.

IkusiAipamenaHiztuna
Aipamena ikusibelarra bazen 'ta... Ordun eosi 'ta, behiya hazi genun, geo uheldik eaman! Jesus!
- Hara! Haimbeste hazi 'ta geo!
- Haimbeste kosta 'ta geo umatua zon gaiña! Umatu berriya.
Egimendia Aranburu, Korneli
Aipamena ikusibiziyik itxea karri 'ta geo biziyik itxian iuki genun saldu genun arte. Saldu 're ezin zenun eun batetik bestea in 'ta! 'Ta gaiña esnia kentzen geniyon. Umatu berri zen nombatte, 'ta esnia 're itxeko aiña kentzen geniyon behintzat. Egimendia Aranburu, Korneli
Aipamena ikusi- Hora marka in ziten nei! Zerriyak. Zerri bat genun, umatzekua, 'ta soldaduk gizajuk arropak garbitzen... Garbittuko nittun 'ta baietz. Arropak garbittu 'ta plantxatu 'ta maten nizkaten 'ta: "¿Cúanto hay que pagarle, señora?" "Nada, nada.Egimendia Aranburu, Korneli
Aipamena ikusi- Bai.
- A!
- Askok, behintzat bai. 'O gero txekorren bat, behiyen bat umatzeko zutela eta
Sagardia Olano, Maitxo
Aipamena ikusiNun-nahi kare harriya, 'ta kare harriyak baita´ 're badu beste zea, e... Beste gauzatako ibiltzen genun behiya umatu berriya zenin, esne golpia tortzen ziyonin, errapin igual koxkor batzuk atetzen zizkan 'ta ordun itten genun kare harriya berotu brasatan, ahal zen gehiyena berotu,Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus
Aipamena ikusi- ¡Yo así inoxentemente! "Txerriya umatu al zaiyo?" 'Ta "Bai, hamabi ume iñ omen 'zka. Kuadrilla erra da". Hurrengo eunin esnekekin jon da gue ama t'a baita ze iñ 'yo, bizilaunai, Frantxiskaiy " Ze, Antonioiy txerriya umatu 'men zaiyo, e?" Bitu gauzak nola korritzen dian, e!Iñarra Lizaratzu, Manuel
Aipamena ikusi "txerriya umatu 'men zaiyo?" 'ta Prantxiskak "Zeiñek esan zattu hoiy?" "Nei alabak atzo, Antoniok esan ziyola hamabi ume in 'zkala" 'Ta "Bueno, bueno, bueno! Mesedez! Harrek ez daka txerriya umatzeko 'ta! Mesedez, zaude ixillikan e! Han ez da txerriyik umatu 'ta!"Iñarra Lizaratzu, Manuel
Aipamena ikusi"Nola ez dela txerriyik umatu?" Gue amak. Eta "Ezetz ba, txerriyik ez dakala umatzeko! Han ez dela txerrikumeik!" 'Ta san omen ziyon Frantxixkak: "Beno, ni hobeto enteatuko naz 'ta bihar sango zattut. Hurrungo eunin amaiy han ez zeola txerriyik umatuik eta ez zeola umatzeko txerriyik.Iñarra Lizaratzu, Manuel
Aipamena ikusiAma itxea torri 'ta "Iñaxi?" 'Ta "Zer?" "Gauz bat esan ber zattut" "Zer san ber diazu?" 'Ta "Antoniok gezurra san zattu!" "Bai zea sango zin gezurra! Txerriya umatu zela! Ama, ze saten ai zea!" "Gezurra dela, Pantxikek esan du gezurra dela! Ez dola txerriyik umatuik 'taIñarra Lizaratzu, Manuel
Aipamena ikusiez dakala umatzeik!" "A, ez? Mekaunlaletxe! Hurrungo iandin tortzen denin nena! Eon eon pixka batin." Hurrungo iandin Txikierdira laundu zin ba gotti 'ta hor onduan jarri giñen hizketan 'ta nik: "Zer da, txerrikumik haunditzen ai al dia 'ro?" Nik hoixe: "Txerrikumik ze mouz dijuzte?Iñarra Lizaratzu, Manuel
Aipamena ikusi'O haunditzen ai al dia?" Gaintikan oaindikan 'e "Bai, earrak dozte txerrikumik, oso errak!" "A bai, e? Errak daude, e? Ordun gezurretan zeiñ ai da, zu 'o Prantxixka? Zeiñ ai da gezurretan?" "Prantxixkak ze san zattu zuri?" "Ez dagola txerriyik umatuik 'ta ez dakazula txerriyik Iñarra Lizaratzu, Manuel
Aipamena ikusi- Bai, errabiyakin. 'Ta jendia beira ne relojuaiy, paretai nola titu nittun. Ne artin: "Sei 'zak nahi baldin bauk!" Egiya! Nei sango nazu, txerriya umatu ez 'ta hamabi ume iñ ttula! Ordun gizona hartzen nun demboan zembat gezur san ber zun harrek! Hombre!Iñarra Lizaratzu, Manuel
Aipamena ikusi-'Ta hoi nola izaten da geo artantxua 'ro ze izaten da urte bat euki arte ez du eukitzen?
-Ez. Oan umatzen dia urtekuk 'ta dena e! Biño ordun milagro ikarriya izaten zen, ez baizuten muturretik jaten 'ta ahulak eoten zin 'ta nola hartu umia...
Lardi Landa, Joxe Luix
Aipamena ikusi-A...
-Biño oan urtekuk iual umatzen dia. Den denak ez, biño geinak bai.
-'Ta ardiyak ze gaixotasun eukitzen du atta?
Lardi Landa, Joxe Luix
Aipamena ikusi'Ta geo denak pasatzen dinin itte 'zkate ahariyak kendu. Yasta.
-Todo programau.
-Bai... Hoi eaman ber kontua. 'Ta geo haik umatuko 'ia, len san zattuten be garaiya tortzen denin 'ta haik umatzeko bestik ya aurretuk.
Lardi Landa, Joxe Luix
Aipamena ikusi-Beti kampun ibiltzen zin. Kamiyua in biño lehenotik. Umatzen zin. Diro errak hartu 're bai. Ni akortzen naz Olaizberriko Joxe. Zuk ez zenun izautu. Zu jaio biño lehen hilla izango da hua noski.Pagadizabal Artola, Joxe
Aipamena ikusi- 'Ta geo, e... Umatzen 'ta 're gotuko za!
- Bai.
- Hor e... Beti atentziyun, ez? Gabin 'ta noiz...
Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus
Aipamena ikusi- Bai, bai, bai, bai, bai. E... klaro, nabaritzen yozu, gutxi gorabera . Eta batzuk pues igual be moura itten zin, biñon gutxi, gutxitan. Jeneralin zea, e... Umatzeko garaiyin, itxian trebena zonak, 'o...Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus
Aipamena ikusiBiño normal normalin bat. 'Ta hoi 'zaten da septiembre, aosot-setiembre. Ardiyana. 'Ta biorrana berriz,, biorrana 'zaten da berriz maiyatzin umatu 'ta hurrengo maiyatzin berriz, urtia biorrak. Lardi Landa, Joxe Luix