Auzo-eskolak

Baserritarren eta kaletarren arteko harremana

Eskola

Transkribapena

- 'Ta horra, gu ttikiyak biño, eskola itxian baserriyan lanin zenin itxian gelditzen giñan eskola jon gabe
- Jakiña iñ inber zen 'ta!
'ta eskola zea letzen 'ta eskribitzen pixka 'at 'ta, kontuk atetzen pixka 'at biño ez erderaz gio esplikatu 're ber den bezela ez zuten itten,
euskaaz hitzetten zen 'ta horra ez jakiñak, garai batin ez jakiñak. Miño dena ingurun dena nola ez zen
ber zen erderaz 'ta komei. Gaur berriz erderaz gabe ezin da, ikasi ber zu 'ta inglesa gaintik eta horra!
'Ta gio kanpoko jendia 're sartu da barrenea, ongi do
- 'Ta eskolan 'ta euskeraz ikasten zenuten
- Bai euskaraz aitze giñan
- Noa joten ziñan eskola?
- Aizatea.'Ta gue itxetik izango zen hiru ordolaudeneko biria oiñez. Hiru ordo laurden berko zin handik hara.
- 'ta han Aizateko eskolan
- Aizate! Bai
- inguruko neska mutikuak bilduko ziñazten?
-Bai auzoko zea, ez dakit zenbat ume bilduko giñan...
ni oan atzendu 'zkit miño hoeita hamar bat o' , hola zerbatte.
- 'Ta maixtra zein zenuten?
- Oiartzu, beno han bertan bazen, na hamar minutuko biria zun handik auzokua, Tomaxa zun izena.
Gio edade haundi xamarra 'ta hua bukatu zen hil zen 'ta geo harren failikua Oiartzunen biziki 'ta jakiña eskola pixka 't ikasi zutenak ematea eskola matea.
Horra. Miño ordun eskolak eskola letzen 'ta firma botzen 'ta askokua 're boztee gabe lanin.
Nor Mendiburu Etxeburu, Teodora
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-088
Pasartea 0:03:35 - 0:05:50 (2' 15'')
Laburpena Aizateko eskolara joaten ziren auzoko neska-mutikoak. Baina, baserriko lana zenean ez ziren eskolara joaten. Irakurtzen, idazten eta kontuak ateratzen ikasi zuten. Euskaraz hitz egiten, ikasten zuten eskolan. Hiru ordu laurden behar zituzten etxetik eskolara oinez joateko. Maistra ere auzokoa zen, Tomasa.

Eskola, Aitzatekoa...

Transkribapena

-'Ta Joxepa, eskolara?
-Ai eskola joten giñan baiy hoi, gerra demboan hasi zenian ibitzen giñan zea batian, eskola batian. Eta geo gerra demboan geldittu giñan. Eta geo joten giñan mendi batea, Aizate zun izena.
Eta hara joten zen amona xar bat han ingurukua, Tomaxa izena zuna. Oandikan 'e gouan dakat izena harrena. Ttentte-ttentte bat, amona ttente bat. 'Ta hua, ate 'zu kontua ze ikasiko genun!
Letzen 'ta eskribitzen pixka 't 'ta gaiñontzekuan, harea, Aizatea. 'Ta geo Ugaldetxon ireki zenian, Oiyartzungo Ugaldetxon ireki zenian aldio zela 'ta harea hasi ziun amak, Ugaldetxoa.
-Eskola asko izaten zian ordun?
-Asko, asko 're ez e! Zuk pentsatu e!
-Auzo bakoitzian igual.
-Bai!
-Zurian bai 'o ez?
-Ez, ez. Denak inguru hartakuk joten giñan leno, Ugaldetxon in bitarte, hola eskola ttiki bat in bitarte, Aizate 'ro mendi batian zen hoi. Eta harea joten giñan damba-damba oiñez, egualdi txarra bazen, ona bazen harea.
Oaiñ autobusetan ibiltzen dia umik, biño ordun ezer ez genun. Orduan dena oiñez!
-Zembat demboa zenuten hareaiño?
-E?
-Zembat demboa ibiltzen?
-Beno, zembat demboa! Hiru ordu laurden igual. Bai.
-Asko.
-'Ta alpargata pare bat biño gehiyo igual?
-Alpargatak!
-Oiñetako ze ibiltzen zenuen?
-Zeozer kartzen ziuna, (...) 'o abarkak 'o zozer. Abarkak 'o zapata gomazkuk 'o izaten zien. 'Ta haitakuk ibilli baldin bazen 'ta bestela alpargatak eo.
Txikierdin denetik eoten zien. Abarkak ez, miño alpargatak eta haik ibiltzen genittun. Handik, Txikierditik kartzen genittun. Bier zin gauzak. Bai.
-Eta maisuk eta maistrak?
-Maistrak san 'izut ba! Aizaten, hor, ibiltzen giñanian amona xar bat ttentte-ttenttia. Bai, 'ta harrekin.
Dotriña eakusten ziun, ez dakit gaiñekun handik aurrea ezer askoik eakusten ziun. Miño dotriña bai, denak batea kantai jarri 'ta segi.
-Eunero, eunero dotriña ordun!
-Bai, eunero aurreneko repasua dotriña, hua bai. Ia ahaztu zaigu, biño bintzat!
-Euskeraz?
-E?
-Euskeraz?
-Kastillanoz ba al ganakiun! Oaiñ askoik ez 'ta orduan 'e batez. Ez zen orduan kastillanoik itten.
Nor Etxeberria Olaziregi, Joxepa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-087
Pasartea 0:28:22 - 0:31:05 (2' 43'')
Laburpena Gerra garaiaren aurretik beste eskola batera joaten ziren, gero Aizatera joaten zen eskolara han inguruko amona batek erakusten zien Tomaxak. Beranduago Ugaldetxon ireki zutenean gertuago zela eta hara joaten hasi ziren.

Eskolara Aizatera

Transkribapena

Nor Aduriz Urdanpilleta, Tiburtxi; Unsain Aizpurua, Dolorex
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-103
Pasartea 0:34:27 - 0:36:55 (2' 28'')
Laburpena Dolorex Aizateko eskolara joan zen. Aitona hil zitzaienean, lutoz joan behar. Amak erakutsi zizkien anai-arrebei errezuak komunio ttikia egiteko, gauero taloak egiten zituen bitartean aritzen ziren. Maistrak Dolorexek buru ona zuela esan zion aitari. Baina, aitak ezetz, ote-ebakitzera joan behar izan zuen.