Abereak

Idiak; astoa; ardiak; txerria; gazta; txerri-hiltzea, oiloak, salerosketak; narrua

lana eta baserria

Transkribapena

Nor Oiarzabal Arozena, Joxe Juan. "Gurdiya"
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-129
Pasartea 0:05:43 - 0:08:18 (2' 35'')
Laburpena Igeltsero ibiltzen zen lanean eta gero afizioz ardiak zeuzkan etxean. Udaran mendian izaten ditu ardiak eta neguan berrriz etxean. Ar diekin ibiltzeko afizioa eduki behar da, bestela ez da luze irauten.Gustuko tokian aldaparik ez.

ardiak, gazta

Transkribapena

Nor Oiarzabal Arozena, Joxe Juan. "Gurdiya"
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-129
Pasartea 0:00:00 - 0:02:58 (2' 58'')
Laburpena Ardietarako afizio handia du. 100 ardi inguru izatera ailegatu da, lo gutxirekin baina gustura ibiltzen zen igeltsero lanean eta ardiekin.Orain 30 inguru ditu entretenitzeko. Gazta ere egiten du.

txerria

Transkribapena

- Animaliyak ta, zuek goatzen tzazte animaliyak hiltzia kontrolatua zen baita re? Txerriya hiltzia libre zen beti?
- Bai.
- Bai.
- Uan ezta txerriya hiltzia libre, biño iwul hiltzen die. Biño ez'te beñe galazi txerriya hiltzia.
- Ta txerriya ordun urtian behin hiltzen tzenuten?
- Bai.
- O zuek gehiyotan o?
- Ez ez, urtian bi txerri ro.
- Bi?
- Guk bat.
- Ta zeiñek hiltzen tzun txerriya?
- Osaba batek, ta geo hoa hiltzin haren semik eta, eozin txerriya hiltzen.
- Txerriya hiltzen tzen, Arangibelekuk ta hiltzen tziuten gui.
- Ta geo lanak? Txerriya...
- Itxekuk, amak eta...amakin batin gu..
- ?emakozetzeerki?) booh.. denak zikin-zikiñ inta, gustoa aitzen tzin, odolki beltz batzuk in ta.. buo!
- A bai?
- Bueno.
- Ta erosi itten tzin txerriyak o etxian, zuek san tzute etxian. Ta erosi iñoiz ez, beiñ ez? Kanpotik ekarri?
- Bai, ttikiya karri guk, ta geo itxian jarri.
- In izan ttugu itxian e, biño gutxitan.
- Ttikiya beti erosi. Ta geo itxian hazi..?
- Bai.
- Bi hillabetekua ro karri ta geo dizienbren..tat.
- Txerriya hil. Gizendu ahal genun gehina ta..
- Ta zikiatzen tzen garaiy hartan?
- (Buruarekin baiezkoa)
- Ta nola? Zu akortzen tza Bixente?
- Zikitu? Bai bai.
Pues hoixe.
- Nola?
- Hanketik zintzillik hartu batek ta bestik koxkorrak kendu ta yasta.
- Kutxillo batekin ta yasta?
- Bai, ttirrit ta geo...
- Kuraik o etzen itten deuse?
- Mikrobina pixkat o alkol ta, sendatzen tzen seittun.
- A bai? Ta hoi zertako itten da zikiatu?
- Haragiyak gustoik ez izateko ta, txerri aketzak oso gusto txarra izaten du haragiyak ta geo aixo itteko ta. Zerriya askoz e trankillo izateko ta.
- Ta beti zikiatzen tzen?
- Beti, zerri aketza beti zikitu.
- Ta jateko san tzute itxeko sobrak ta.
- Bai.
- Geo gariya ta..
- Bai erremolatxa ta itten tzen... bai. Ta geo arto irin pixkat ta hola.
- Txerriyak gaixotasunik izaten tzun garaiy hartan?
- Gutxi.
- Aitzen tzenuten hola bat zerbatte...?
- Ez ez, etzen hola.. epidemiak eta eztakit zer ta..
Ez nik beiñe somatu.
- Ta analizatu ta gaur bezela etzen itten, txerriya jaten hasteko?
- Bai. Eaman ber izaten tzen betenaiyuna.
- Oiyartzunen bagenun betenayua ta..
- Tekinan (?) kontrako zea analizatzea.
- Osake gaur bezela ordun ee...?
- Bai bai bai.
- Puxka eaman ta...
- Beti eman izandu da.
- Ta behiñe txarra ate da, ez?
- Ez.
-Ez. Behiñe aittu re txarra ate denik.
- Aittu re ez.
- Ta zenbat pixukin akatzen tzen gutxi gorabehera txerriya?
Noiz saten tzen, bueno ya haundittu da ta..ja?
- Etzin denak igwul itten biño baa.. 150-200 kiloko txerriya hiltzen tzen.
- Osake zerri...
- Urtebeteko txerriya bai.
- Dezentia?
- Dezentia.
- Zenbat ta haundiyo hobeto ordun, hobia.
- Biño harek e gizena re gehiyo izango zun ez?
- Bai biño gizen hura re aproxtu itten tzen aittu, harren gizena..botzen tzitzaiyon, oliyua etzen izaten ta, potajiri ta patatak itteko ta...
- Harta asko salbatzen tzin.
- Hala asko salbatzen tzen.
- Ta hoi ze ordutan hasten tzen txerri hiltzeko euna? Akortzen tzazte? Goizin goiz akatzen tzen txerriya?
- Bai, goizin hil ta geo eun guziyan odolkiyak in ber izaten tzin ta.
- Bai?
- Bai.
- Ta txoixua o txistorra itten tzenuten?
- Txoixua bai.
- Txoixuak. Hua itteko haragiya txikittuta jarri ta, barriño haundi batin jarri ta, sartzen tziyoten trapun bilddu-bilddu inta baatzui mordoska tartin.
- Gustua mateko ta.
- Handik bi o hiru eunea o ordun txoixuk zeatzeko, o oolkiyak.
Nor Arbelaitz Zapirain, Maria Jesus; Mitxelena Arbide, Bixente
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-113
Pasartea 0:39:59 - 0:44:04 (4' 05'')
Laburpena Txerria hil eta ondoren emakumeak aritzen ziren odolkiak... egiten . Txerria txikia erosi eta etxean gizentzen zen. Zikiratu egiten ziren. Erremolatxa eta etxeko sobrak ematen ziren. Orduan ere analizatzen zen txerrikia.Odolkia egun berean egiten zen txorixoak aldiz hiru egun geroago.

-

Transkribapena

Nor Rekalde Urdanpilleta, Maria Luisa
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-108
Pasartea 0:19:30 - 0:20:15 (0' 45'')
Laburpena Behi bat puztu puztu egina azaldu zen eta ezin zuen asnasirik hartu, aitak lagundu zion eztarritik makila bat sartuta.